Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

per gemma

  • 1 per-grandis

        per-grandis e, adj.,    very large, vast, immense: gemma: pecuniae summa: pergrandis natu, extreme old age, L.

    Latin-English dictionary > per-grandis

  • 2 chase

    I [tʃeɪs]
    1) (pursuit) caccia f., inseguimento m. ( after di)

    to give chase to sb. — dare la caccia a qcn

    2) fig. (race) corsa f. ( for a)
    II [tʃeɪs]
    1) (anche chase after) inseguire [ person]; cacciare, inseguire [ animal]; andare a caccia di, rincorrere [contract, job]

    to chase sb., sth. up o down the street — inseguire qcn., qcs. per la strada

    2) (anche chase after) (make advances) correre dietro a [man, girl]
    3) colloq. (anche chase after) (try to win) inseguire [ title]

    to chase sb., sth. from — cacciare qcn., qcs. da [ room]

    ••
    III [tʃeɪs]
    verbo transitivo (engrave) intagliare, cesellare [ metal]
    * * *
    [ eis] 1. verb
    1) (to run after; to pursue: He chased after them but did not catch them; We chased them by car.) dare la caccia a
    2) ((with away, off etc) to cause to run away: I often have to chase the boys away from my fruit trees.) cacciare
    2. noun
    1) (an act of chasing: We caught him after a 120 kph chase.) caccia
    2) (hunting (of animals): the pleasures of the chase.) caccia
    * * *
    chase (1) /tʃeɪs/
    n.
    1 [uc] inseguimento; caccia: car chase, inseguimento in auto; to give chase, dare la caccia; inseguire; lanciarsi all'inseguimento; ( ciclismo) to take up the chase, lanciarsi all'inseguimento; ( anche fig.) in chase of, a caccia di
    3 animale, nave, ecc., inseguiti; preda.
    chase (2) /tʃeɪs/
    n.
    1 solco; scanalatura
    2 (edil.) traccia; incassatura: in chase, sottotraccia
    3 (mil.) canna ( di fucile); volata ( di cannone)
    4 (tipogr.) telaio ( per impaginare)
    ♦ (to) chase (1) /tʃeɪs/
    A v. t.
    1 inseguire; dare la caccia a: The police were chasing me, la polizia mi stava dando la caccia
    2 (fig.) inseguire; andare alla ricerca di; rincorrere: to chase success, inseguire il successo
    3 (seguito da avv. o compl.) scacciare; cacciare; mettere in fuga: to chase away birds, mettere in fuga gli uccelli; Chase those sheep out of the field!, caccia via quelle pecore dal campo!
    4 ► to chase up
    5 (fam. USA) assillare; stare addosso a
    B v. i.
    (seguito da compl.) affrettarsi; correre; precipitarsi: to chase about a place, correre su e giù per un luogo; They chased down the motorway, percorsero a tutta velocità l'autostrada
    ● ( calcio) to chase the game, attaccare a fondo a rischio di farsi ‘infilare’ dall'avversario in contropiede: DIALOGO → - Discussing football- Once we conceded that first goal we were chasing the game and left ourselves open at the back, una volta concesso quel primo gol ci siamo concentrati in attacco lasciando aperta la difesa □ (fam.) Go ( and) chase yourself, vattene!; sparisci!
    (to) chase (2) /tʃeɪs/
    v. t.
    1 (mecc.) scanalare; filettare
    2 (edil.) mettere sottotraccia; incassare
    3 cesellare ( un metallo); lavorare a sbalzo
    chased
    a.
    2 (edil.) sottotraccia; incassato.
    * * *
    I [tʃeɪs]
    1) (pursuit) caccia f., inseguimento m. ( after di)

    to give chase to sb. — dare la caccia a qcn

    2) fig. (race) corsa f. ( for a)
    II [tʃeɪs]
    1) (anche chase after) inseguire [ person]; cacciare, inseguire [ animal]; andare a caccia di, rincorrere [contract, job]

    to chase sb., sth. up o down the street — inseguire qcn., qcs. per la strada

    2) (anche chase after) (make advances) correre dietro a [man, girl]
    3) colloq. (anche chase after) (try to win) inseguire [ title]

    to chase sb., sth. from — cacciare qcn., qcs. da [ room]

    ••
    III [tʃeɪs]
    verbo transitivo (engrave) intagliare, cesellare [ metal]

    English-Italian dictionary > chase

  • 3 percandidus

    per-candidus, a, um
    совершенно белый (compositio CC; gemma Sol)

    Латинско-русский словарь > percandidus

  • 4 pergrandis

    per-grandis, e
    1) очень большой, крупный (gemma C; lucrum Pl)
    2) очень старый, престарелый ( natu L)

    Латинско-русский словарь > pergrandis

  • 5 percandidus

    per-candidus, a, um, sehr (rein) weiß, sehr hell, compositio, Cels. 5, 19, 24: gemma, Solin. 37, 20: argentum, Paul. ex Fest. 14, 19.

    lateinisch-deutsches > percandidus

  • 6 pergrandis

    per-grandis, e, sehr groß, a) der Ausdehnung nach, gemma, Cic. Verr. 4, 62: lapis, Vulg. Iosuë 24, 26. – b) dem numer. Werte nach, lucrum, Plaut. Pers. 494: eius pecuniae summa, Cic. Verr. 2, 141: vectigal, Cic. de lege agr. 1, 10. – c) der Zeit nach, pergrandis natu, hochbetagt, Liv. 29, 29, 6.

    lateinisch-deutsches > pergrandis

  • 7 percandidus

    per-candidus, a, um, sehr (rein) weiß, sehr hell, compositio, Cels. 5, 19, 24: gemma, Solin. 37, 20: argentum, Paul. ex Fest. 14, 19.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > percandidus

  • 8 pergrandis

    per-grandis, e, sehr groß, a) der Ausdehnung nach, gemma, Cic. Verr. 4, 62: lapis, Vulg. Iosuë 24, 26. – b) dem numer. Werte nach, lucrum, Plaut. Pers. 494: eius pecuniae summa, Cic. Verr. 2, 141: vectigal, Cic. de lege agr. 1, 10. – c) der Zeit nach, pergrandis natu, hochbetagt, Liv. 29, 29, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pergrandis

  • 9 percandidus

    per-candĭdus, a, um, adj., very white:

    compositio,

    Cels. 5, 19, 24:

    gemma,

    Sol. 37, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > percandidus

  • 10 pergrandis

    per-grandis, e, adj., very large, very great (rare but class.):

    gemma,

    Cic. Verr. 2, 4, 27, § 62:

    vectigal,

    id. Agr. 1, 4, 9:

    lucrum,

    Plaut. Pers. 4, 3, 23:

    pergrandis natu,

    very old, very aged, Liv. 29, 29, 6:

    lapis,

    Vulg. Josue, 24, 26.

    Lewis & Short latin dictionary > pergrandis

  • 11 bud

    I [bʌd]
    1) bot. (of leaf) gemma f., germoglio m.; (of flower) bocciolo m.

    in bud — [ leaf] in germoglio; [ flower] in boccio

    2) biol. gemma f., germe m.
    ••

    to nip sth. in the bud — stroncare qcs. sul nascere

    II [bʌd]
    verbo intransitivo (forma in -ing ecc. - dd-)
    1) bot. (develop leaf buds) gemmare, germogliare; (develop flower buds) sbocciare
    2) (develop) [ flower] spuntare; [ breast] svilupparsi
    * * *
    1. noun
    (a shoot of a tree or plant, containing undeveloped leaves or flower(s) or both: Are there buds on the trees yet?; a rosebud.) gemma, bocciolo
    2. verb
    (to begin to grow: The trees are budding.) germogliare, sbocciare
    - in bud
    * * *
    [bʌd]
    1. n
    (of flower) bocciolo, boccio, (on tree, plant) gemma, germoglio

    to be in bud (flower) essere in boccio, (tree) germogliare

    2. vi
    (plant, tree) germogliare, mettere le gemme, (flower) sbocciare
    * * *
    bud (1) /bʌd/
    n.
    1 (bot.) gemma; germoglio; getto
    2 (bot.) boccio; bocciolo
    3 (biol.) gemma, germe ( di un organismo)
    4 (fig.) cosa ancora in germe; persona immatura
    in ( the) bud, in boccio □ (fig.) to nip st. in the bud, distruggere, stroncare qc. sul nascere.
    bud (2) /bʌd/ ► buddy, def. 1 (to) bud /bʌd/
    A v. i.
    1 (bot.) germogliare; gettare
    2 (bot.) sbocciare: budded roses, rose sbocciate
    3 (fig.) spuntare; nascere
    B v. t.
    1 (bot.) fare germogliare; fare sbocciare
    2 (agric.) innestare; inserire ( una gemma)
    ● ( sport) a budding champion, un campione in erba, un campioncino □ (zool.) budding horns, corna che spuntano.
    * * *
    I [bʌd]
    1) bot. (of leaf) gemma f., germoglio m.; (of flower) bocciolo m.

    in bud — [ leaf] in germoglio; [ flower] in boccio

    2) biol. gemma f., germe m.
    ••

    to nip sth. in the bud — stroncare qcs. sul nascere

    II [bʌd]
    verbo intransitivo (forma in -ing ecc. - dd-)
    1) bot. (develop leaf buds) gemmare, germogliare; (develop flower buds) sbocciare
    2) (develop) [ flower] spuntare; [ breast] svilupparsi

    English-Italian dictionary > bud

  • 12 eye

    I 1. [aɪ]
    1) anat. occhio m.

    with blue eyescon gli o dagli occhi blu

    in front of o before your (very) eyes davanti o sotto ai tuoi stessi occhi; to the untrained eye per l'occhio non allenato; to see sth. with one's own eyes vedere qcs. con i propri occhi; keep your eyes on the road! guarda la strada! to keep an eye on sth., sb. tenere d'occhio qcs., qcn.; under the watchful eye of sb. sotto lo sguardo vigile di qcn.; to have one's eye on sb., sth. (watch) tenere d'occhio qcn., qcs.; (desire) mettere gli occhi addosso a [ person]; mettere gli occhi su [dress, car]; (lust after) man giarsi con gli occhi [ person]; (aim for) mirare a [ job]; with an eye to doing pensando di fare o con l'intenzione di fare; to keep one o half an eye on sth., sb. tenere un occhio su qcs., qcn.; to run one's eye over sth. dare una scorsa a qcs.; to catch sb.'s eye attirare l'attenzione di qcn.; to close o shut one's eyes chiudere gli occhi; to close o shut one's eyes to sth. fig. chiudere gli occhi di fronte a qcs.; to open one's eyes aprire gli occhi; to open sb.'s eyes to sth. fig. aprire gli occhi a qcn. su qcs.; to do sth. with one's eyes open fig. fare qcs. in tutta consapevolezza; to go around with one's eyes shut non accorgersi di niente, avere gli occhi foderati di prosciutto colloq.; to keep an eye out o one's eyes open for sb., sth. tenere gli occhi aperti per trovare qcn., qcs.; as far as the eye can see fin dove arriva l'occhio, a perdita d'occhio; I've got eyes in my head! ce li ho gli occhi per vedere! non sono mica cieco! use your eyes! ma sei cieco? she couldn't take her eyes off him — non riusciva a togliergli gli occhi di dosso

    in his eyes... — ai suoi occhi

    to have an eye for — avere occhio per [detail, colour]; essere un buon conoscitore di [ antiques]

    4) sart. (hole in needle) cruna f.; (to attach hook to) occhiello m.
    5) (on potato) occhio m., gemma f.
    6) (on peacock's tail) occhio m., ocello m.
    7) meteor. (of hurricane, storm) occhio m.
    2.
    modificatore [operation, trouble] agli occhi; [muscle, tissue] dell'occhio, oculare; [ointment, lotion] per gli occhi
    3.

    blue-eyeddagli o con gli occhi blu

    ••

    to be up to one's eyes in — essere sommerso da [mail, work]

    to make eyes at sb., to give sb. the glad eye fare gli occhi dolci a qcn.; to see eye to eye with sb. (about sth.) — vedere le cose allo stesso modo di qcn. (su qcs.)

    II [aɪ]
    1) (look at) guardare (fisso), fissare [person, object]

    to eye sth., sb. with suspicion — squadrare qcs., qcn. con sospetto

    2) colloq. (ogle) eye up
    * * *
    1. noun
    1) (the part of the body with which one sees: Open your eyes; She has blue eyes.) occhio
    2) (anything like or suggesting an eye, eg the hole in a needle, the loop or ring into which a hook connects etc.)
    3) (a talent for noticing and judging a particular type of thing: She has an eye for detail/colour/beauty.) occhio
    2. verb
    (to look at, observe: The boys were eyeing the girls at the dance; The thief eyed the policeman warily.) guardare, osservare
    - eyebrow
    - eye-catching
    - eyelash
    - eyelet
    - eyelid
    - eye-opener
    - eye-piece
    - eyeshadow
    - eyesight
    - eyesore
    - eye-witness
    - before/under one's very eyes
    - be up to the eyes in
    - close one's eyes to
    - in the eyes of
    - keep an eye on
    - lay/set eyes on
    - raise one's eyebrows
    - see eye to eye
    - with an eye to something
    - with one's eyes open
    * * *
    I 1. [aɪ]
    1) anat. occhio m.

    with blue eyescon gli o dagli occhi blu

    in front of o before your (very) eyes davanti o sotto ai tuoi stessi occhi; to the untrained eye per l'occhio non allenato; to see sth. with one's own eyes vedere qcs. con i propri occhi; keep your eyes on the road! guarda la strada! to keep an eye on sth., sb. tenere d'occhio qcs., qcn.; under the watchful eye of sb. sotto lo sguardo vigile di qcn.; to have one's eye on sb., sth. (watch) tenere d'occhio qcn., qcs.; (desire) mettere gli occhi addosso a [ person]; mettere gli occhi su [dress, car]; (lust after) man giarsi con gli occhi [ person]; (aim for) mirare a [ job]; with an eye to doing pensando di fare o con l'intenzione di fare; to keep one o half an eye on sth., sb. tenere un occhio su qcs., qcn.; to run one's eye over sth. dare una scorsa a qcs.; to catch sb.'s eye attirare l'attenzione di qcn.; to close o shut one's eyes chiudere gli occhi; to close o shut one's eyes to sth. fig. chiudere gli occhi di fronte a qcs.; to open one's eyes aprire gli occhi; to open sb.'s eyes to sth. fig. aprire gli occhi a qcn. su qcs.; to do sth. with one's eyes open fig. fare qcs. in tutta consapevolezza; to go around with one's eyes shut non accorgersi di niente, avere gli occhi foderati di prosciutto colloq.; to keep an eye out o one's eyes open for sb., sth. tenere gli occhi aperti per trovare qcn., qcs.; as far as the eye can see fin dove arriva l'occhio, a perdita d'occhio; I've got eyes in my head! ce li ho gli occhi per vedere! non sono mica cieco! use your eyes! ma sei cieco? she couldn't take her eyes off him — non riusciva a togliergli gli occhi di dosso

    in his eyes... — ai suoi occhi

    to have an eye for — avere occhio per [detail, colour]; essere un buon conoscitore di [ antiques]

    4) sart. (hole in needle) cruna f.; (to attach hook to) occhiello m.
    5) (on potato) occhio m., gemma f.
    6) (on peacock's tail) occhio m., ocello m.
    7) meteor. (of hurricane, storm) occhio m.
    2.
    modificatore [operation, trouble] agli occhi; [muscle, tissue] dell'occhio, oculare; [ointment, lotion] per gli occhi
    3.

    blue-eyeddagli o con gli occhi blu

    ••

    to be up to one's eyes in — essere sommerso da [mail, work]

    to make eyes at sb., to give sb. the glad eye fare gli occhi dolci a qcn.; to see eye to eye with sb. (about sth.) — vedere le cose allo stesso modo di qcn. (su qcs.)

    II [aɪ]
    1) (look at) guardare (fisso), fissare [person, object]

    to eye sth., sb. with suspicion — squadrare qcs., qcn. con sospetto

    2) colloq. (ogle) eye up

    English-Italian dictionary > eye

  • 13 foil

    I [fɔɪl]
    1) (anche tin foil) (for wrapping) (carta) stagnola f.
    2) (for gilding, backing)

    gold foilfoglia o lamina d'oro

    to be o act as a foil to o for — fare risaltare, mettere in rilievo

    II [fɔɪl]
    verbo transitivo ostacolare, contrastare [ person]; sventare [ plot]; vanificare [ attempt]
    III [fɔɪl]
    nome sport fioretto m.
    * * *
    I [foil] verb
    (to defeat; to disappoint: She was foiled in her attempt to become President.)
    II [foil] noun
    1) (extremely thin sheets of metal that resemble paper: silver foil.)
    2) (a dull person or thing against which someone or something else seems brighter: She acted as a foil to her beautiful sister.)
    III [foil] noun
    (a blunt sword with a button at the end, used in the sport of fencing.)
    * * *
    I [fɔɪl] n
    1) lamina di metallo, (also: tinfoil, kitchen foil) carta stagnola or d'alluminio

    to act as a foil to sb/sth fig — far risaltare qn/qc

    2) (Fencing) fioretto
    II [fɔɪl] vt
    (thief) fermare, (attempt) far fallire, sventare
    * * *
    foil (1) /fɔɪl/
    n.
    1 [u] lamina ( di metallo); foglio; foglia: silver foil, lamina di argento; gold foil, foglia d'oro
    2 [u] (= tinfoil) lamierino di stagno; (carta) stagnola: foil top, cappuccio di stagnola (di una bottiglia, ecc.)
    4 (fig.) cosa o persona che mette in risalto (o fa risaltare) per contrasto; cosa (o persona) che fa da contrasto: to be a foil to sb., fare da contrasto a q.; The plant's dark leaves provide the perfect foil for its scarlet flowers, le foglie scure della pianta mettono ottimamente in risalto i fiori scarlatti
    foil (2) /fɔɪl/
    n.
    2 (arc.) ripulsa; smacco; sconfitta.
    foil (3) /fɔɪl/ ( scherma)
    n.
    2 (al pl.) scherma col fioretto; arte del fioretto
    foilist
    n.
    fiorettista.
    foil (4) /fɔɪl/
    n.
    (naut.: di aliscafo) aletta idroplana; ala portante.
    (to) foil (1) /fɔɪl/
    v. t.
    3 (archit.) ornare ( finestre gotiche) con archetti.
    (to) foil (2) /fɔɪl/
    v. t.
    1 frustrare; sventare; far fallire: to foil an attempt, frustrare un tentativo; The bank robbery was foiled by the cops, la rapina in banca è stata sventata dalla polizia
    2 ( caccia) confondere, disperdere ( le tracce); calpestare ( il terreno) cancellando la pista.
    * * *
    I [fɔɪl]
    1) (anche tin foil) (for wrapping) (carta) stagnola f.
    2) (for gilding, backing)

    gold foilfoglia o lamina d'oro

    to be o act as a foil to o for — fare risaltare, mettere in rilievo

    II [fɔɪl]
    verbo transitivo ostacolare, contrastare [ person]; sventare [ plot]; vanificare [ attempt]
    III [fɔɪl]
    nome sport fioretto m.

    English-Italian dictionary > foil

  • 14 jewel

    ['dʒuːəl]
    1) (gem) gemma f.; (piece of jewellery) gioiello m.
    2) tecn. (in watch) rubino m.
    3) fig. (person) gioiello m., perla f.; (town, object) gioiello m.
    * * *
    ['‹u:əl]
    (a precious stone: rubies, emeralds and other jewels.) gemma
    - jeweller
    - jewellery
    * * *
    jewel /ˈdʒu:əl/
    n.
    1 pietra preziosa; gemma: studded with jewels, tempestato di pietre preziose
    2 (spec. al pl.) gioiello; gioia
    3 (fig.) gioiello; tesoro; perla: a jewel of a town, una città che è un gioiello; You're a jewel!, sei un tesoro!
    4 ( orologeria) rubino: a 17-jewel wristwatch, un orologio da polso con 17 rubini
    ● (zool.) jewel-beetle, buprestide □ jewel box (o jewel case), astuccio per gioielli; portagioie; ( anche) contenitore di cd □ the jewel house, le sale dei gioielli della Corona inglese ( nella Torre di Londra) □ the jewel in the crown, il fiore all'occhiello; motivo di vanto.
    * * *
    ['dʒuːəl]
    1) (gem) gemma f.; (piece of jewellery) gioiello m.
    2) tecn. (in watch) rubino m.
    3) fig. (person) gioiello m., perla f.; (town, object) gioiello m.

    English-Italian dictionary > jewel

  • 15 bibo

    1.
    bĭbo, bĭbi (post-class. part. fut. bĭbĭtūrus, Hier. Isa. 8, 25, 8; Vulg. Matt. 20, 22; id. Act. 23, 12; Cassiod. Hist. Eccl. 1, 1; part. perf. bĭbĭtus, a, um, Cael. Aur. Chron. 4, 3, 60; Capitol. Ver. 5, 3; Aem. Mac. c. de Porro; Plin. Val. 2, 18; inf. apocop. biber, Cato, Titin., and Fannii Annal. ap. Charis. p. 99), 3, v. a. [root bi; Gr. pi-, pinô, pepôka; whence Lat. poto, as if from po; Sanscr. pī; Slav. piti; Lith. pota], to drink (usually from thirst, a natural want; poto, to drink from passion, habit, etc.; but poto is occasionally used of water, etc., e. g. Plin. 11, 37, 68, § 179; cf.:

    bibere naturae est, potare luxuriae,

    Isid. Diff. 1. 74; and the partt. potus and potatus are regularly used instead of the partt. of bibo).
    I.
    With acc.
    1.
    Of the liquid drunk:

    per aestatem boves aquam bonam et liquidam bibant semper curato,

    Cato, R. R. 73:

    jejunus heminam bibito,

    id. ib. 126:

    si voles vinum Choum bibere, licebit bibas,

    id. ib. 48: eapse merum condidicit bibere;

    foribus dat aquam quam bibant,

    Plaut. Curc. 1, 3, 4:

    vicit vinum quod bibi,

    Ter. Eun. 4, 5, 1:

    Darius in fugā cum aquam turbidam bibisset,

    Cic. Tusc. 5, 34, 97:

    patrono malo suadebat ut mulsum frigidum biberet,

    id. de Or. 2, 70, 282:

    viveret, nisi illud (i. e. venenum) bibisset,

    Quint. 8, 5, 31:

    bibo aquam,

    id. 6, 3, 93:

    cur apud te vinum aetate tuā vetustius bibitur?

    Sen. Vit. Beat. 17, 2:

    nisi Hy. mettia mella Falerno Ne biberis diluta,

    Hor. S. 2, 2, 15:

    et Veientani bibitur faex crassa rubelli,

    Mart. 1, 103, 9:

    lac bibere,

    to suck, Ov. Am. 3, 10, 22; id. M. 9, 377; 9, 615.—Also nutricem bibere (i. e. lac de nutrice), App. M. 2, p. 115, 29.— Poet.;

    Caecubam... Tu bibes uvam (i. e. vinum),

    Hor. C. 1, 20, 10:

    in usu radix tantum duabus drachmis bibenda (i. e. sucus radicis),

    Plin. 25, 6, 30, § 67.—
    2.
    Pocula or cyathos bibere.
    (α).
    Poet., = vinum (cf. pinein kratêras):

    tristia cum multo pocula felle bibat,

    Tib. 1, 5, 50:

    ipse bibebam Sobria suppositā pocula victor aquā,

    id. 1, 6, 28:

    plura pocula = plus vini,

    id. 1, 9, 59; so,

    nomismata and aera,

    id. 1, 26, 3.—
    (β).
    Of the number of cups drunk at a merry-making: vide quot cyathos bibimus: St. Tot quot digiti sunt tibi in manu, Plaut. Stich. 5, 4, 24.—Esp. of the custom of drinking names, i. e. as many cups as there are letters in a name proposed; the number is frequently expressed by fractional parts of the as (uncia = a cyathus;

    quincunx = 5 cyathi, etc.): quincunces et sex cyathos bessemque bibamus, Gaius ut fiat, Julius, et Proculus,

    Mart. 11, 36, 7:

    crebros ergo licet bibas trientes,

    id. 1, 106, 8:

    diluti bibis unciam Falerni,

    id. v. 3 (cf. with potare:

    sextantes et deunces,

    id. 12, 28).—Hence, nomen bibere, Julium, etc., bibere:

    ut jugulem curas, nomen utrumque bibam,

    Mart. 8, 57, 26:

    Laevia sex cyathis, septem Justina bibatur, Quinque Lycas, Lyde quattuor, Ida tribus,

    id. 1, 71, 1 sq.:

    Astyanacta bibes,

    id. 8, 6, 16.—
    3.
    Fluvium, undam, pruinas bibere ( poet.).
    (α).
    = aquam ex flumine bibere:

    priusquam Pabula gustassent Trojae Xanthumque bibissent,

    Verg. A. 1, 473:

    jam crassus torrens bibitur tamen,

    Stat. Th. 4, 821:

    puram bibis amnibus undam,

    Claud. Laud. Herc. 74.—
    (β).
    Trop., to arrive at the region of the river:

    non illum nostri possunt mutare labores, Nec si... Hebrumque bibamus Sithoniasque nives... subeamus (i. e. si Thraciam adeamus),

    Verg. E. 10, 65:

    ante... Aut Ararim Parthus bibet, aut Germania Tigrim Quam, etc.,

    sooner will the Parthians come to Germany, or the Germans to the country of the Parthians, id. ib. 1, 63:

    turbaque Phasiacam Graia bibistis aquam,

    Ov. H. 12, 10.—Hence,
    (γ).
    Qui flumen bibunt, = the inhabitants of the country through which the river passes:

    qui Tiberim Fabarimque bibunt,

    Verg. A. 7, 715:

    qui profundum Danubium bibunt,

    Hor. C. 4, 15, 21:

    qui Nilum ex ipso protinus ore bibunt,

    Mart. 7, 88, 6:

    populosque bibentes Euphraten,

    Luc. 8, 213:

    qui te, Nile, bibit, Claud. Prob. et Olybr. 38.—So of an inland sea: caesamque bibens Maeotin Alanus,

    Claud. in Rufin. 1, 812.—Of a single person:

    extremum Tanaim si biberes, Lyce,

    Hor. C. 3, 10, 1.—Similarly, montium pruinas bibere, of the rivers fed by a mountain range:

    amniumque... quicunque Odrysias bibunt pruinas,

    Mart. 10, 7, 2: fluvios qui... Alpinasque bibunt de more pruinas, Claud. Prob. et Olybr. 255.—
    4.
    Bibere aquas, to be drowned:

    neu bibat aequoreas naufragus hostis aquas,

    Ov. H. 7, 62.— Transf., of ships, to founder, to be wrecked: o utinam... Argo funestas pressa bibisset aquas! Ov. Am. 2, 11, 6.—
    5.
    Sanguinem or cruorem bibere.
    (α).
    Sanguinem, in a figurative sense, = sanguinem sitire:

    cujus sanguinem (Antonium) non bibere censeatis? (sitire, animo bibere),

    Cic. Phil. 11, 5, 10.—
    (β).
    Cruorem bibere, to draw blood, to kill:

    hasta virgineum alte bibit acta cruorem,

    Verg. A. 11, 803; Claud. in Rufin. 1, 78.—
    6.
    Transf. to things other than liquids.
    a.
    Of concrete things: dixit et ardentes avido bibit ore favillas, breathed in, drew in (of the sparks of a funeral pyre), Mart. 1, 42, 5:

    vigilandae noctes et fuligo lucubrationum bibenda,

    inhale, Quint. 11, 3, 23.—
    b.
    Figuratively, of abstract things.
    (α).
    = cupideaudire, legere:

    pugnas et exactos tyrannos... bibit aure vulgus,

    eagerly listens to, Hor. C. 2, 13, 32:

    incipe: suspensis auribus ista bibam,

    Prop. 3, 4, 8: hinc ille justitiae haustus bibat, imbibe (by reading) the love of justice, Quint. 12, 2, 31: illa divino fruitur sermone parentis, maternosque bibit mores, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 231.—
    (β).
    To imbibe, be affected with:

    infelix Dido, longumque bibebat amorem,

    Verg. A. 1, 749:

    totisque novum bibit ossibus ignem,

    the fire of love, Stat. Achill. 1, 303.—
    (γ).
    To draw out, exhaust: nudae illae artes omnem sucum ingenii bibunt, Quint. prooem. 24.—
    c.
    To swallow, i. e. forget:

    quamquam ego vinum bibo, mandata hau consuevi simul bibere una,

    Plaut. Pers. 2, 1, 3. —
    7.
    Transf., of inanim. subjects, to absorb liquids, draw, imbibe them:

    id si feceris metreta oleum non bibet,

    Cato, R. R. 100. —So trop.:

    claudite jam rivos... sat prata biberunt,

    Verg. E. 3, 111:

    inriguumque bibant violaria fontem,

    id. G. 4, 32:

    quae (terra) bibit humorem,

    absorbs moisture, id. ib. 2, 218:

    amphora fumum bibere instituta,

    Hor. C. 3, 8, 11:

    mista bibunt molles lacrimis unguenta favillae,

    Ov. F. 3, 561:

    tunc bibit irriguus fertilis hortus aquas,

    Tib. 2, 1, 44:

    lanarum nigrae nullum colorem bibunt,

    take no color, Plin. 8, 48, 73, § 193; so,

    candorem (i. e. colorem candidum) bibere,

    id. 31, 11, 47, § 123: arcus bibit (aquas) and nubes bibunt (aquas), the rainbow, the clouds draw water (according to a popular belief among the ancients):

    cur bibit arcus aquas?

    Prop. 3, 5 (4, 4), 32:

    et bibit ingens Arcus,

    Verg. G. 1, 380.—And, jestingly, of an old woman given to drink: ecce autem, bibit arcus;

    hercle, credo, hodie pluet,

    Plaut. Curc. 1, 2, 39 (44):

    unde aures nubesque bibunt atque imbrifer arcus,

    Stat. Th. 9, 405.—So with object understood:

    bibite, festivae fores,

    with reference to the wine spilled, Plaut. Curc. 1, 1, 88:

    palma toto anno bibere amat, i. e. aquam,

    Plin. 13, 4, 7, § 28.—
    II.
    Absol. (the obj. acc. understood).
    a.
    Sc. aquam:

    nec sitis est exstincta priusquam vita bibendo (of those seized by the plague),

    Ov. M. 7, 569.—
    b.
    Of liquids in general:

    numquam sitiens biberat,

    Cic. Tusc. 5, 34, 97:

    edendi mihi erit bibendique finis desideria naturae restinguere,

    Sen. Vit. Beat. 20, 5:

    ut nec bibant sine ambitione, nec edant,

    id. ib. 12, 5:

    conducit inter cibos bibere,

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    vino debemus homines quod soli animalium non sitientes bibimus,

    id. 23, 1, 23, § 42.—
    c.
    Esp. of wine:

    es, bibe, animo obsequere mecum,

    Plaut. Mil. 3, 1, 82:

    quamquam illud est dulce, esse et bibere,

    id. Trin. 2, 1, 37:

    jam diu factum postquam bibimus: nimis diu sicci sumus,

    id. Pers. 5, 2, 45; id. Poen. 4, 2, 13:

    decet luxuriosum bibendo mori,

    Quint. 8, 5, 23:

    ut jejuni biberent,

    Plin. 14, 28 med.Pass. impers. bibitur, they drink, he drinks, people drink:

    dies noctisque estur, bibitur,

    Plaut. Most. 1, 3, 78:

    ab tertiā horā bibebatur, ludebatur, vomebatur,

    Cic. Phil. 2, 41, 104:

    bibitur usque eo dum de solio ministretur,

    id. Pis. 27, 67.—
    III.
    With adverbs or adverbial phrases.
    a.
    Of manner:

    jucundius bibere,

    Cic. Tusc. 5, 34, 97; id. Att. 13, 52, 1:

    large,

    Plin. 10, 34, 52, § 105:

    fit invitatio ut Graeco more biberetur, i. e. propinando,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66.—
    b.
    With num. adv. denoting the number of cups:

    jam bis bibisse oportuit,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 122:

    sic ago, semel bibo,

    id. Rud. 3, 6, 46:

    plus quam deciens, Sextiliane, bibis,

    Mart. 1, 26, 10:

    quare bis deciens, Sextiliane bibis?

    id. 1, 11, 2.—
    IV.
    With abl. or prep. and abl.
    1.
    Of the liquid, river, etc.:

    de eo vino... bibito ante cenam,

    Cato, R. R. 114: a fonte bibatur... [p. 236] an lacu, Mart. 9, 99, 9:

    ab amne,

    id. 12, 11:

    ex aquā,

    Prop. 2, 30, 32:

    ex fonte,

    id. 4, 4, 14.—
    2.
    Of the vessel.
    (α).
    Abl.:

    gemmā, i. e. poculo ex gemmā facto,

    Verg. G. 2, 506:

    caelato = e poculo caelato,

    Juv. 12, 47:

    conchā,

    id. 6, 304:

    fictilibus,

    id. 10, 25:

    testā,

    Mart. 3, 82, 3:

    vitro,

    id. 1, 37, 2; 4, 85, 1:

    ossibus humanorum capitum,

    Plin. 7, 2, 2, § 12.—And bibere understood:

    poscunt majoribus poculis, i. e. bibi,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66.—
    (β).
    With ex: ex solido auro, L. Varius ap. Macr. 6, 1:

    e gemmā,

    Prop. 3, 3, 26.—
    (γ).
    With in:

    hac licet in gemmā bibas,

    Mart. 14, 120:

    in Priami calathis,

    id. 8, 6, 16:

    in auro,

    Sen. Thyest. 453:

    in argento potorio,

    Dig. 34, 12, 21:

    in ossibus capitum,

    Flor. 3, 4, 2.—
    V.
    Particular phrases.
    1.
    Bibe si bibis = bibe nunc, si omnino bibere vis, a formula urging to drink, Plaut. Stich. 5, 4, 33; 5, 4, 51 (cf.:

    age, si quid agis,

    id. ib. 5, 4, 35).—
    2.
    Dare bibere, to give to drink, a Grecism, perh. only in the foll. passages: date illi biber, Titin ap. Charis. p. 99 P. (Com. Rel. v. 78 Rib.):

    jubebat biber dari, Fann. Ann. ib: bibere da usque plenis cantharis,

    Plaut. Pers. 5, 2, 40 (45):

    quod jussi ei dari bibere,

    Ter. And. 3, 2, 4; cf.:

    ut Jovi bibere ministraret,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    ut bibere sibi juberet dari,

    Liv. 40, 47, 5: cf.: dare with subj.:

    tum vos date bibat tibicini,

    Plaut. Stich. 5, 5, 16.—And with rel. and subj.:

    nimium dabat quod biberem,

    Plaut. Cist. 1, 1, 19:

    dat aquam quam bibant,

    id. Curc. 1, 3, 4.—
    3.
    Prov.:

    aut bibat aut abeat, taken from the Greek banquets, in which the chairman (arbiter bibendi,

    Hor. C. 2, 7, 25) could demand unconditional submission to the drinking laws (ê pithi, ê apithi), Cic. Tusc. 5, 41, 118.
    2.
    bĭbo, ōnis, m. [1. bibo], a tippler, drunkard, Firm. Math. 5, 4 fin.
    II.
    Esp., a kind of worm bred in wine, Afran. ap. Isid. Orig. 12, 8, 16 (Com. Rel. v. 406 Rib.; al. bibiones).

    Lewis & Short latin dictionary > bibo

  • 16 moveo

    moveo, mōvī, mōtum, ēre (vielleicht zu altindisch) mīvati, schiebt, drängt, bewegt), in Bewegung setzen, bewegen, I) bewegen = hin und her bewegen, rühren, rütteln, schütteln, aufregen, aufrühren, aufrütteln, A) eig.: a) übh.: caelum, Cic.: urnam, Verg.: facem, Ov.: membra, Lucr.: caput, colla, labra (in leisem Gebete), Ov.: manus, nares, oculos, Quint.: ora vana, mit leerem Munde kauen, Ov.: cum capite capillos, Ov.: per aëra crinem, flattern lassen, Ov.: pennas per auras, Ov.: brachia in herbas, niederlassen, Ov.: quāque pedem movi (setze), manat lacus, Ov.: ebenso quoquo vestigia movit, Tibull.: move formicinum gradum, Plaut. – humum saltu, aufrühren, Ov.: terram, mare, sidera, erschüttern, Ov.: u. so aras, Ov. – alci bilem, die Galle rege machen (= zum Zorn reizen), Plaut. u. Hor. – poet. m. Infin., mulas ire movent, quā publicus advocat agger, Ven. Fort. vit. S. Mart. 6, 136. – Sprichw., m. omnes terras, omnia maria, Himmel u. Erde in Bewegung setzen, Cic. ad Att. 8, 11, 2. – im Passiv, atomus gravitate et pondere movetur, Cic.: moenia mota forent, würden erbebt sein, Ov.: mota (erschütterte) tremoribus urbs, Ov.: fluctus motos (aufgeregten) componere, Verg. – refl., movere, sich bewegen, terra movet, erbebt, Liv. u. Ov.: voluptas movens, Lust in Bewegung (Ggstz. vol. stans, Lust in Ruhe), Cic. – im Passiv medial, moveri, sich bewegen, glaebae coepere moveri, Ov.: moventur dentes, wackeln, Cels.: venae desistunt posse moveri, zu schlagen, Ov.: suo motu moveri, sich durch eigene Bewegung, sich selbst bewegen, Macr. – v. leb. Wesen, moveri propter aquam (v. Fröschen), hüpfen, Cic. – res moventes od. subst. moventia, ium, n., sich selbst bewegende, d.i. lebende Wesen, ICt. (versch. res moventes unten no. II, B, AA, b). – b) v. künstl. Bewegung des Körpers u. seiner Teile, α) v. pantomim. Bewegung, v. pantomim. Tanz, corpus ad numeros, Sen.: membra ad certos modos, Tibull. – refl., se movere, Passiv moveri medial = sich pantomimisch, tanzend bewegen, tanzen, festis moveri diebus, Hor.: v. pantom. Tanz, histrio cum paulum se movit extra numerum, in der Bewegung u. Gebärde ein wenig die Regel überschreitet, Cic.: moveri ad numeros satyri Batylli, Pers.: u. m. Acc., moveri Cyclopa, pantomimisch darstellen, Hor. – β) v. Gesang u. Saitenspiel, bewegen, rühren, vocalia ora ad citharam, Ov.: sonantia fila (Saiten), Ov.: citharam cum voce, Ov.: nervos ad verba, Ov. – c) als mediz. t. t. = Bewegung machen, -verschaffen, ascensus et descensus corpus moveat, Cels.: exercitatio, quae superiores partes movet, Cels. – Passiv moveri medial = sich körperl. Bewegung machen, oft b. Cels.: verb. moveri et ambulare, Cels. – d) v. Bewegen durch ein Werkzeug, α) mit der Hacke, mit dem Pfluge umbrechen, aufgraben, aufpflügen, auflockern (vgl. κινειν γην), humum, Plin. ep.: labefacta iugera, per artes agros, Verg. – β) mit einem Löffel umrühren, alqd spathā, Scrib. Larg.: movente aliquo cochleario liquorem, Scrib. Larg.: super ignem moveri donec etc., Scrib. Larg. – e) als milit. t. t., m. arma, wie κινειν τὰ ὅπλα, die Waffen rühren, -ergreifen, v. Pers., Verg., Liv. u. Tac., übtr. v. Löwen, sich zur Wehr setzen, Verg.: m. a. adversus alqm, Liv.: m. a. pro alqo, Ov.: aliena arma m., Ov.: neutra arma m., neutral bleiben, Ov.

    B) übtr.: 1) in rege körperliche Tätigkeit setzen; dah. se movere, sich rühren, sich regen, move te ocius, Ter.: m. se impigre, Liv.: m. se ad bellum, Liv. – ebenso Passiv moveri medial, hostes in Samnio moverentur, rührten, regten sich, Liv. – 2) den Körper krankhaft erregen, auf den Körper übel einwirken, einen nachteiligen Einfluß haben, ihn angreifen, intoleranda vis aestus corpora movit, Liv.: otium ex labore, copia ex inopia corpora varie movebant, Liv.: u. allg., si quid tunc moverimus, falls man in dieser Zeit aufregend einwirkt, Cels. – 3) geistig bewegen, a) übh.: m. se ad motum fortunae, sich drehen u. wenden, Caes.: neque se in ullam partem movebat, entschied sich für keine Partei, Caes. – multa animo m., überlegen, Verg.: crudelis animus Catilinae eadem illa movebat, hegte noch denselben Gedanken, Sall. – b) durch Einwirkung auf jmds. Gefühl, Willen u. Entschluß usw. jmd. geistig erregen, α) auf jmds. sinnl. Gefühl = auf jmd. Eindruck machen, jmdm. imponieren, auf jmd. Einflußhaben, einwirken, jmd. ergreifen, im Passiv = einen Eindruck-, eine Wirkung erleiden, sich durch etw. imponieren lassen, pulchritudo corporis movet oculos et delectat, Cic.: moveor ipsius loci insolentiā, Cic.: cum animi inaniter moveantur, einen scheinbaren Eindruck empfangen, Cic.: iisdem rebus moveri, für gleiche Eindrücke empfänglich sein (griech. συμπάσχειν), Cic. – oft (mit u. ohne Acc. der Pers.) mit allg. Acc. neutr. od. mit Adv. zur Ang. wie? = den u. den Eindruck machen, die u. die Wirkung tun, von der u. der Wirkung sein, so u. so wirken, einwirken, zB. si nos tam iustum odium nihil movet, ne illa quidem, oro vos, movent? auf uns einwirkt (für uns ein Beweggrund ist)... wird, ich bitte euch, nicht einmal das Eindruck machen? Liv.: uti (miles) multum earum regionum consuetudine moveatur, einen starken Eindruck erleiden, stark beeinflußt werden, Caes.: Alco precibus aliquid moturum ratus... postquam nihil lacrimae movebant, Liv.: nam et commemoratio una in re permultum movet, Cic.: tum duo illa, quae maxime movent, Cic. – β) auf jmds. inneres Gefühl, Gemüt, αα) jmd. unruhig-, besorgt-, bestürzt machen, erzittern machen, movebat haec multitudo hostium Alexandrum, Iustin. – oft im Passiv, moveri alqā re, von etw. erregt-, ergriffen-, erschüttert werden, über etwas unruhig-, besorgt-, bange-, bestürzt werden, vor etw. erzittern, hostium clamore non territus, qui possum vestro moveri? Vell.: moveri multitudine hostium, Iustin.: moveri novitate monstri, Ov. – absol., absiste moveri, zu bangen, Verg. – ββ) auf jmd. Eindruck machen = jmd. rühren, erweichen, zum Mitleid bewegen, jmds. Teilnahme erregen, dicta nihil moverunt quemquam, Liv.: moverat plebem oratio, Liv.: m. animos iudicum, Quint.: saxa gemitu, Ov.: quo fletu Manes, quā Numina voce moveret? Verg. – im Passiv, misericordiā moveri, Caes.: Roscii morte moveri, Cic. – γγ) jmd. aufreizen, empören, in Harnisch, bringen, movet feroci iuveni animum comploratio sororis, Liv. 1, 26, 3: men moveat cimex Pantilius? Hor. sat. 1, 10, 78: qui non irascitur inconcussus iniuriā perstitit; qui irascitur motus est (wird außer Fassuug gebracht), Sen. de ira 3, 25, 3. – γ) auf jmds. Willen u. Entschluß = jmd. bewegen, bestimmen, drängen, auf jmd. wirken, einwirken, quos parva pecunia movere non potuit, Cic.: quem cum minus quam vellet moveret, Nep.: suis quemque stimulis m. ad bellum, Liv. – Passiv, Lentulus aeris alieni magnitudine movetur, läßt sich bestimmen durch usw., Caes.: consilio eius motus est, Nep.: cuius precibus motus, Traian. in Plin. ep.: motus precibus mulierum, Iustin.: quaedam quasi moventia, gewisse Beweggründe, Triebfedern, Cic. Tusc. 5, 68. – m. folg. Infin., non quisquam me ab terra moveat convellere funem, Verg. georg. 1, 457. – m. folg. ut u. Konj., cuius reprehensio me vehementer movet, non solum ut etc.... verum etiam ut etc., Cic. Mur. 3. – m. folg. quo minus u. Konj., sed eisdem de causis, quo minus dimicare vellet, movebatur, Caes. b. c. 1, 82, 3. – δ) durch Einwirkung auf die Phantasie jmd. erregen, begeistern, alqm thyrso, Ov.: quos Bellona saeva movet, Lucan. – ε) durch Einwirkung auf die Denkkraft anregen, acute, peracute moveri, scharfsinnig, sehr scharf denken, Cic.: so auch quasi acutule moveri, Augustin. conf. 3, 7. – 4) politisch bewegen, aufregen, in Unruhe versetzen, in Aufruhr bringen, quieta, Sall.: omnia, Sall.: res, Flor. (u. so rebus motis, in bewegter Zeit, Tac.: u. magna motae rei fama, von dem Umwälzungsversuche, Tac.). – Passiv moveri = in Bewegung-, in Unruhe-, in Aufruhr geraten, unruhig werden, sich politisch regen, moveri civitas coepit, Sall.: movetur Thessalia, Flor. – 5) (wie κινέω) an etw. gleichs. rütteln, etw. wankend machen, erschüttern, ändern, alcis sententiam, Cic.: fidem, Ov.: fatum, Ov.: hoc nisi fit, nihil moventur nuptiae, bleibt die H., wie sie (beschlossen) ist, Ter.: sed ea non muto, non moveo, doch ich ändere nichts daran, ich rüttele nicht daran, Cic.: totumque moveri mutarive putas bellum, an dem Kriege gerüttelt (sein Ende herbeizuführen gesucht) werde oder eine andere Wendung erhalte, Verg.: igitur movere et quatere, quidquid usquam aegrum esset, aggrediuntur, man ging daran zu rütteln u. zu schütteln, wo irgend etwas Schadhaftes war, Tac. – 6) Geld flott machen, flüssig machen, a Caecilio propinqui minore centesimis nummum movere non possunt, keinen Heller unter zwölf Prozent herauskriegen, Cic. ad Att. 1, 12, 1; vgl. Sen. ep. 118, 2.

    II) prägn., mit besonderer Berücksichtigung des terminus a quo. A) v. einem Orte hervor-, her-, herbeibewegen, -bringen, AA) eig.: a) im allg.: limum e gurgite, aufwühlen, Ov.: u. so motum ex profundo mari, Curt. – m. vina Torquato consule pressa, (aus der Apotheke) herbeiholen, Ov.: ebenso testa moveri digna bono die, Hor. – b) als t. t. der Gartenbaukunst, wie ὁρμαν = treiben, surculus corticem movet, Colum. – gew. refl. se movere od. Passiv moveri medial = treiben, schießen, et gemma se et cortex naturaliter movet, Colum.: si gemmae se nondum moveant, Colum.: de palmite gemma movetur, Ov. – c) als t. t. der Opfersprache = obmovere, entgegen-, darbringen, Iovi fertum, Cato r. r. 134, 2. – d) als mediz. t. t., hervortreiben, acria lacrimas movent, Cels.: m. sudorem, Cels.: urinam, Cels.: alvum, Cato u. Cels. – Passiv medial, ex ore spumae moventur, Schaum tritt vor den Mund, Cels.

    BB) übtr., einen Zustand usw. gleichs. in Gang bringen, zur Erscheinung bringen, bewirken, daß etwas eintritt, vor sich geht usw., a) übh. Zustände aller Art erregen, erwecken, verursachen, erzeugen, pituitae cursus assiduos, Cels.: lacrimas, Quint.: risum, Cic.: alci risum, lacrimas, Sen.: fletum populo, Cic. – exspectationem de etc., Cic.: suspicionem, Cic.: misericordiam, Cic.: alci invidiam, Sen.: odia verbis, Hor.: discordias, Liv.: dissensionem, Suet.: societatem consilii publici, Liv. – b) einen Ggstd. der Verhandlung usw. in Gang-, in Anregung bringen, anregen, etwas zur Sprache bringen, consultationem, actionem, Liv.: dignam tractatu quaestionem, Tac.: historias, Hor.: iocum (launige Einfälle), Sall. – u. so als jurist. t. t., anstellen, vornehmen, controversiam nominis, Tac. dial. 25, od. controversiam de verbo, Cels. 3, 3. p. 78, 11 D.: controversiam alci movere, Iulian. dig. 37, 10, 4: quaestionem, accusationem, litem u. dgl., ICt. – c) eine Handlung anheben, anfangen, cantus, anheben, anstimmen, Verg.: novos ortus, v. der Aurora, Stat.: ego istaec moveo aut curo? ist es mein Werk? meine Sorge? Ter. Andr. 921. – bes. ein krieger. od. polit. Unternehmen anstiften, anfangen, unternehmen, bellum, Cic. u. Liv. (s. Fabri Liv. 23, 48, 6): bellum civile, Suet.: sediti onem, ICt.: u. so allg., ne quid ab tergo moveretur, Liv. u. Curt.: ut nihil usquam moveri viderunt, Liv. (vgl. Fabri Liv. 21, 52, 4. Mützell Curt. 3, 1 [3], 21). – refl., iam undique pugna se moverat, war im Gange, Curt. 8, 14 (47), 6. – d) etw. an den Tag geben, zeigen, movisse numen deos, hätten ihre Macht geäußert, Liv. 1, 55, 3: so auch qui nimiae moverat artis opem, Ov. fast. 6, 760.

    B) von seinem Orte, von seinem Standpunkte, aus seiner Lage bewegen = weg-, fortbringen, weg-, fortschaffen, verrücken, verdrängen, entfernen, AA) eig.: a) übh.: α) lebl. Objj.: lapidem hinc, Cod. Theod.: fundamenta loco, Cic.: thesaurum loco, ausgraben, ICt.: aedificia diductis angulis vidimus moveri (sich verschieben) iterumque componi, Sen. – refl., se loco movere non posse, v. Schiffen (bei Windstille), Caes. – bildl., move a te moram, geh ungesäumt ans Werk, Plaut. – β) leb. Objj.: deum loco, Cic.: armenta stabulis, Verg.: motis senibus et feminis, entfernt, Tac. – refl. se movere u. Passiv moveri medial = sich fortbewegen, sich wegbegeben, aufbrechen, abgehen, fortgehen, sich entfernen u. dgl., quid stas? age move te! manen? schieb dich! Nov. com. 92: se ex urbe, Nep.: se de Cumano, Cic.: se gremio alcis, Catull.: se humo, Ov.: se istinc, Cic., hinc, Ov. – absol., Aurora se movet u. Aurora movetur, bricht auf, Ov. – b) als t. t. der Geschäftsspr.: res, quae moveri possunt, die bewegliche Habe, Nep.: ebenso res moventes, Liv., Gell. u. ICt. – c) als mediz. t. t.: loco od. loco suo od. sedibus suis moveri, im Zshg. bl. moveri, aus seiner Lage weichen, verrenken, v. Knochen usw., Cels. – d) als milit. t. t.: α) m. signa, castra u. dgl. u. bl. movere od. moveri, mit den Feldzeichen, mit dem Lager, mit dem Zuge, mit den Truppen von irgendwo aufbrechen, ausrücken, abziehen, abmarschieren, weiterziehen, vorrücken, signa m., Liv. (übtr. v. Stiere, Verg.): signa e castris, Liv. – castra, Caes. u.a.: castra loco non m., Liv.: castra ex eo loco, Caes.: Arretium versus castra, Cic.: castra ad Euphratem, ad hostes, Curt. – agmen, Curt.: copias a Gaza, copias Babylonem, Curt. – exercitum ex hibernis, Curt. – u. so bl. movere (refl.), zB. iniussu movere non audere, Liv.: m. Canusio, Cic.: m. a Samo, Liv.: m. castris, ex stativis, Liv.: m. in Indiam, Curt. – u. moveri, zB. Agrippinam ingressus non ante motus est exinde, cum etc., Amm. 16, 3, 2: statuit nusquam interim extra confinia moveri Gallorum, Amm. 26, 5, 13. – β) refl. se movere od. Passiv moveri medial = sich bewegen, sich rühren, praecepit, ne se ex eo loco moverent, Liv.: nusquam te vestigio moveris, Liv.: nec vestigio quisquam movebatur, Liv. – e) als relig. t. t.: m. bidental, das Blitzmal verrücken u. so verletzen, Hor. de art. poët. 472; vgl. (poet.) Dianae non movenda numina, Dianas unverrückbare, unverletzliche Allgewalt, Hor. epod. 17, 3.

    BB) übtr., jmd. aus irgend einem Verhältnisse, Wirkungskreise usw. entfernen, verdrängen, verstoßen, stoßen, a) aus dem Hause, aus dem häuslichen Wirkungskreise, movetur civilis discidii specie, Tac. – od. aus der Heimat, mota loco sim, verbannt, Ov. – b) aus dem Besitztum, alqm ex agro, Cic.: alqm possessionibus, Cic. – c) aus seiner Stellung, als t. t. der Militär- u. der Fechterspr., hostem statu, Liv. 30, 18, 4: hostes gradu, Liv. 7, 8, 3: u. übtr., aus seiner Lage bringen, corpus statu, Cic.: corpus ex eo statu, Cels. – d) aus seinem Wirkungskreise, signiferum loco, absetzen, Caes. – alqm loco senatorio, Liv., od. ordine senatorio, Suet., u. im Zshg. bl. ordine, Plin. ep., jmd. aus dem Senate stoßen; u. dafür auch alqm de senatu, Cic. Clu. 122, gew. bl. senatu, Sall. u.a. – alqm tribu, aus der Tr. stoßen, Cic. u.a. – gregem loco, die Schauspieler von ihrem Platze (von der Bühne) verdrängen, Plaut.: veros heredes, verdrängen, Cic. – e) jmd. von einer Meinung usw. entfernen, abbringen, alqm de sententia, Liv.: alqm a vero, Sall. fr.: quosdam a perverso proposito nemo potest movere, Scrib. Larg. – dah. im Juristenlat., alqm, jmd. wankend-, irre machen, ICt.: me movet quod od. quia etc., ICt.

    C) = mutare, umwandeln, verwandeln, quorum forma semel mota est, Ov. met. 8, 729. – übtr., adeo nihil motum ex antiquo probabile est, so wenig Beifall findet irgend eine Umwandlung des Hergebrachten, Liv. 34, 54, 8: nullā tamen providentiā fatum imminens moveri potuit, Liv. 25, 16, 4. – / Infin. Präs. Akk. movĕre, Ven. Fort. carm. 7, 1, 1.

    lateinisch-deutsches > moveo

  • 17 moveo

    moveo, mōvī, mōtum, ēre (vielleicht zu altindisch) mīvati, schiebt, drängt, bewegt), in Bewegung setzen, bewegen, I) bewegen = hin und her bewegen, rühren, rütteln, schütteln, aufregen, aufrühren, aufrütteln, A) eig.: a) übh.: caelum, Cic.: urnam, Verg.: facem, Ov.: membra, Lucr.: caput, colla, labra (in leisem Gebete), Ov.: manus, nares, oculos, Quint.: ora vana, mit leerem Munde kauen, Ov.: cum capite capillos, Ov.: per aëra crinem, flattern lassen, Ov.: pennas per auras, Ov.: brachia in herbas, niederlassen, Ov.: quāque pedem movi (setze), manat lacus, Ov.: ebenso quoquo vestigia movit, Tibull.: move formicinum gradum, Plaut. – humum saltu, aufrühren, Ov.: terram, mare, sidera, erschüttern, Ov.: u. so aras, Ov. – alci bilem, die Galle rege machen (= zum Zorn reizen), Plaut. u. Hor. – poet. m. Infin., mulas ire movent, quā publicus advocat agger, Ven. Fort. vit. S. Mart. 6, 136. – Sprichw., m. omnes terras, omnia maria, Himmel u. Erde in Bewegung setzen, Cic. ad Att. 8, 11, 2. – im Passiv, atomus gravitate et pondere movetur, Cic.: moenia mota forent, würden erbebt sein, Ov.: mota (erschütterte) tremoribus urbs, Ov.: fluctus motos (aufgeregten) componere, Verg. – refl., movere, sich bewegen, terra movet, erbebt, Liv. u. Ov.: voluptas movens, Lust in Bewegung (Ggstz. vol. stans, Lust in Ruhe), Cic. – im
    ————
    Passiv medial, moveri, sich bewegen, glaebae coepere moveri, Ov.: moventur dentes, wackeln, Cels.: venae desistunt posse moveri, zu schlagen, Ov.: suo motu moveri, sich durch eigene Bewegung, sich selbst bewegen, Macr. – v. leb. Wesen, moveri propter aquam (v. Fröschen), hüpfen, Cic. – res moventes od. subst. moventia, ium, n., sich selbst bewegende, d.i. lebende Wesen, ICt. (versch. res moventes unten no. II, B, AA, b). – b) v. künstl. Bewegung des Körpers u. seiner Teile, α) v. pantomim. Bewegung, v. pantomim. Tanz, corpus ad numeros, Sen.: membra ad certos modos, Tibull. – refl., se movere, Passiv moveri medial = sich pantomimisch, tanzend bewegen, tanzen, festis moveri diebus, Hor.: v. pantom. Tanz, histrio cum paulum se movit extra numerum, in der Bewegung u. Gebärde ein wenig die Regel überschreitet, Cic.: moveri ad numeros satyri Batylli, Pers.: u. m. Acc., moveri Cyclopa, pantomimisch darstellen, Hor. – β) v. Gesang u. Saitenspiel, bewegen, rühren, vocalia ora ad citharam, Ov.: sonantia fila (Saiten), Ov.: citharam cum voce, Ov.: nervos ad verba, Ov. – c) als mediz. t. t. = Bewegung machen, -verschaffen, ascensus et descensus corpus moveat, Cels.: exercitatio, quae superiores partes movet, Cels. – Passiv moveri medial = sich körperl. Bewegung machen, oft b. Cels.: verb. moveri et ambulare, Cels. – d) v. Bewegen durch ein Werkzeug, α)
    ————
    mit der Hacke, mit dem Pfluge umbrechen, aufgraben, aufpflügen, auflockern (vgl. κινειν γην), humum, Plin. ep.: labefacta iugera, per artes agros, Verg. – β) mit einem Löffel umrühren, alqd spathā, Scrib. Larg.: movente aliquo cochleario liquorem, Scrib. Larg.: super ignem moveri donec etc., Scrib. Larg. – e) als milit. t. t., m. arma, wie κινειν τὰ ὅπλα, die Waffen rühren, -ergreifen, v. Pers., Verg., Liv. u. Tac., übtr. v. Löwen, sich zur Wehr setzen, Verg.: m. a. adversus alqm, Liv.: m. a. pro alqo, Ov.: aliena arma m., Ov.: neutra arma m., neutral bleiben, Ov.
    B) übtr.: 1) in rege körperliche Tätigkeit setzen; dah. se movere, sich rühren, sich regen, move te ocius, Ter.: m. se impigre, Liv.: m. se ad bellum, Liv. – ebenso Passiv moveri medial, hostes in Samnio moverentur, rührten, regten sich, Liv. – 2) den Körper krankhaft erregen, auf den Körper übel einwirken, einen nachteiligen Einfluß haben, ihn angreifen, intoleranda vis aestus corpora movit, Liv.: otium ex labore, copia ex inopia corpora varie movebant, Liv.: u. allg., si quid tunc moverimus, falls man in dieser Zeit aufregend einwirkt, Cels. – 3) geistig bewegen, a) übh.: m. se ad motum fortunae, sich drehen u. wenden, Caes.: neque se in ullam partem movebat, entschied sich für keine Partei, Caes. – multa animo m., überlegen, Verg.: crudelis animus Catilinae eadem illa movebat, hegte noch denselben Ge-
    ————
    danken, Sall. – b) durch Einwirkung auf jmds. Gefühl, Willen u. Entschluß usw. jmd. geistig erregen, α) auf jmds. sinnl. Gefühl = auf jmd. Eindruck machen, jmdm. imponieren, auf jmd. Einflußhaben, einwirken, jmd. ergreifen, im Passiv = einen Eindruck-, eine Wirkung erleiden, sich durch etw. imponieren lassen, pulchritudo corporis movet oculos et delectat, Cic.: moveor ipsius loci insolentiā, Cic.: cum animi inaniter moveantur, einen scheinbaren Eindruck empfangen, Cic.: iisdem rebus moveri, für gleiche Eindrücke empfänglich sein (griech. συμπάσχειν), Cic. – oft (mit u. ohne Acc. der Pers.) mit allg. Acc. neutr. od. mit Adv. zur Ang. wie? = den u. den Eindruck machen, die u. die Wirkung tun, von der u. der Wirkung sein, so u. so wirken, einwirken, zB. si nos tam iustum odium nihil movet, ne illa quidem, oro vos, movent? auf uns einwirkt (für uns ein Beweggrund ist)... wird, ich bitte euch, nicht einmal das Eindruck machen? Liv.: uti (miles) multum earum regionum consuetudine moveatur, einen starken Eindruck erleiden, stark beeinflußt werden, Caes.: Alco precibus aliquid moturum ratus... postquam nihil lacrimae movebant, Liv.: nam et commemoratio una in re permultum movet, Cic.: tum duo illa, quae maxime movent, Cic. – β) auf jmds. inneres Gefühl, Gemüt, αα) jmd. unruhig-, besorgt-, bestürzt machen, erzittern machen, movebat
    ————
    haec multitudo hostium Alexandrum, Iustin. – oft im Passiv, moveri alqā re, von etw. erregt-, ergriffen-, erschüttert werden, über etwas unruhig-, besorgt-, bange-, bestürzt werden, vor etw. erzittern, hostium clamore non territus, qui possum vestro moveri? Vell.: moveri multitudine hostium, Iustin.: moveri novitate monstri, Ov. – absol., absiste moveri, zu bangen, Verg. – ββ) auf jmd. Eindruck machen = jmd. rühren, erweichen, zum Mitleid bewegen, jmds. Teilnahme erregen, dicta nihil moverunt quemquam, Liv.: moverat plebem oratio, Liv.: m. animos iudicum, Quint.: saxa gemitu, Ov.: quo fletu Manes, quā Numina voce moveret? Verg. – im Passiv, misericordiā moveri, Caes.: Roscii morte moveri, Cic. – γγ) jmd. aufreizen, empören, in Harnisch, bringen, movet feroci iuveni animum comploratio sororis, Liv. 1, 26, 3: men moveat cimex Pantilius? Hor. sat. 1, 10, 78: qui non irascitur inconcussus iniuriā perstitit; qui irascitur motus est (wird außer Fassuug gebracht), Sen. de ira 3, 25, 3. – γ) auf jmds. Willen u. Entschluß = jmd. bewegen, bestimmen, drängen, auf jmd. wirken, einwirken, quos parva pecunia movere non potuit, Cic.: quem cum minus quam vellet moveret, Nep.: suis quemque stimulis m. ad bellum, Liv. – Passiv, Lentulus aeris alieni magnitudine movetur, läßt sich bestimmen durch usw., Caes.: consilio eius motus est, Nep.: cuius precibus motus, Traian. in
    ————
    Plin. ep.: motus precibus mulierum, Iustin.: quaedam quasi moventia, gewisse Beweggründe, Triebfedern, Cic. Tusc. 5, 68. – m. folg. Infin., non quisquam me ab terra moveat convellere funem, Verg. georg. 1, 457. – m. folg. ut u. Konj., cuius reprehensio me vehementer movet, non solum ut etc.... verum etiam ut etc., Cic. Mur. 3. – m. folg. quo minus u. Konj., sed eisdem de causis, quo minus dimicare vellet, movebatur, Caes. b. c. 1, 82, 3. – δ) durch Einwirkung auf die Phantasie jmd. erregen, begeistern, alqm thyrso, Ov.: quos Bellona saeva movet, Lucan. – ε) durch Einwirkung auf die Denkkraft anregen, acute, peracute moveri, scharfsinnig, sehr scharf denken, Cic.: so auch quasi acutule moveri, Augustin. conf. 3, 7. – 4) politisch bewegen, aufregen, in Unruhe versetzen, in Aufruhr bringen, quieta, Sall.: omnia, Sall.: res, Flor. (u. so rebus motis, in bewegter Zeit, Tac.: u. magna motae rei fama, von dem Umwälzungsversuche, Tac.). – Passiv moveri = in Bewegung-, in Unruhe-, in Aufruhr geraten, unruhig werden, sich politisch regen, moveri civitas coepit, Sall.: movetur Thessalia, Flor. – 5) (wie κινέω) an etw. gleichs. rütteln, etw. wankend machen, erschüttern, ändern, alcis sententiam, Cic.: fidem, Ov.: fatum, Ov.: hoc nisi fit, nihil moventur nuptiae, bleibt die H., wie sie (beschlossen) ist, Ter.: sed ea non muto, non moveo, doch ich ändere nichts daran, ich rüttele
    ————
    nicht daran, Cic.: totumque moveri mutarive putas bellum, an dem Kriege gerüttelt (sein Ende herbeizuführen gesucht) werde oder eine andere Wendung erhalte, Verg.: igitur movere et quatere, quidquid usquam aegrum esset, aggrediuntur, man ging daran zu rütteln u. zu schütteln, wo irgend etwas Schadhaftes war, Tac. – 6) Geld flott machen, flüssig machen, a Caecilio propinqui minore centesimis nummum movere non possunt, keinen Heller unter zwölf Prozent herauskriegen, Cic. ad Att. 1, 12, 1; vgl. Sen. ep. 118, 2.
    II) prägn., mit besonderer Berücksichtigung des terminus a quo. A) v. einem Orte hervor-, her-, herbeibewegen, -bringen, AA) eig.: a) im allg.: limum e gurgite, aufwühlen, Ov.: u. so motum ex profundo mari, Curt. – m. vina Torquato consule pressa, (aus der Apotheke) herbeiholen, Ov.: ebenso testa moveri digna bono die, Hor. – b) als t. t. der Gartenbaukunst, wie ὁρμαν = treiben, surculus corticem movet, Colum. – gew. refl. se movere od. Passiv moveri medial = treiben, schießen, et gemma se et cortex naturaliter movet, Colum.: si gemmae se nondum moveant, Colum.: de palmite gemma movetur, Ov. – c) als t. t. der Opfersprache = obmovere, entgegen-, darbringen, Iovi fertum, Cato r. r. 134, 2. – d) als mediz. t. t., hervortreiben, acria lacrimas movent, Cels.: m. sudorem, Cels.: urinam, Cels.: alvum, Cato
    ————
    u. Cels. – Passiv medial, ex ore spumae moventur, Schaum tritt vor den Mund, Cels.
    BB) übtr., einen Zustand usw. gleichs. in Gang bringen, zur Erscheinung bringen, bewirken, daß etwas eintritt, vor sich geht usw., a) übh. Zustände aller Art erregen, erwecken, verursachen, erzeugen, pituitae cursus assiduos, Cels.: lacrimas, Quint.: risum, Cic.: alci risum, lacrimas, Sen.: fletum populo, Cic. – exspectationem de etc., Cic.: suspicionem, Cic.: misericordiam, Cic.: alci invidiam, Sen.: odia verbis, Hor.: discordias, Liv.: dissensionem, Suet.: societatem consilii publici, Liv. – b) einen Ggstd. der Verhandlung usw. in Gang-, in Anregung bringen, anregen, etwas zur Sprache bringen, consultationem, actionem, Liv.: dignam tractatu quaestionem, Tac.: historias, Hor.: iocum (launige Einfälle), Sall. – u. so als jurist. t. t., anstellen, vornehmen, controversiam nominis, Tac. dial. 25, od. controversiam de verbo, Cels. 3, 3. p. 78, 11 D.: controversiam alci movere, Iulian. dig. 37, 10, 4: quaestionem, accusationem, litem u. dgl., ICt. – c) eine Handlung anheben, anfangen, cantus, anheben, anstimmen, Verg.: novos ortus, v. der Aurora, Stat.: ego istaec moveo aut curo? ist es mein Werk? meine Sorge? Ter. Andr. 921. – bes. ein krieger. od. polit. Unternehmen anstiften, anfangen, unternehmen, bellum, Cic. u. Liv. (s. Fabri Liv. 23, 48, 6): bellum civile, Suet.: sediti-
    ————
    onem, ICt.: u. so allg., ne quid ab tergo moveretur, Liv. u. Curt.: ut nihil usquam moveri viderunt, Liv. (vgl. Fabri Liv. 21, 52, 4. Mützell Curt. 3, 1 [3], 21). – refl., iam undique pugna se moverat, war im Gange, Curt. 8, 14 (47), 6. – d) etw. an den Tag geben, zeigen, movisse numen deos, hätten ihre Macht geäußert, Liv. 1, 55, 3: so auch qui nimiae moverat artis opem, Ov. fast. 6, 760.
    B) von seinem Orte, von seinem Standpunkte, aus seiner Lage bewegen = weg-, fortbringen, weg-, fortschaffen, verrücken, verdrängen, entfernen, AA) eig.: a) übh.: α) lebl. Objj.: lapidem hinc, Cod. Theod.: fundamenta loco, Cic.: thesaurum loco, ausgraben, ICt.: aedificia diductis angulis vidimus moveri (sich verschieben) iterumque componi, Sen. – refl., se loco movere non posse, v. Schiffen (bei Windstille), Caes. – bildl., move a te moram, geh ungesäumt ans Werk, Plaut. – β) leb. Objj.: deum loco, Cic.: armenta stabulis, Verg.: motis senibus et feminis, entfernt, Tac. – refl. se movere u. Passiv moveri medial = sich fortbewegen, sich wegbegeben, aufbrechen, abgehen, fortgehen, sich entfernen u. dgl., quid stas? age move te! manen? schieb dich! Nov. com. 92: se ex urbe, Nep.: se de Cumano, Cic.: se gremio alcis, Catull.: se humo, Ov.: se istinc, Cic., hinc, Ov. – absol., Aurora se movet u. Aurora movetur, bricht auf, Ov. – b) als t. t. der Geschäftsspr.:
    ————
    res, quae moveri possunt, die bewegliche Habe, Nep.: ebenso res moventes, Liv., Gell. u. ICt. – c) als mediz. t. t.: loco od. loco suo od. sedibus suis moveri, im Zshg. bl. moveri, aus seiner Lage weichen, verrenken, v. Knochen usw., Cels. – d) als milit. t. t.: α) m. signa, castra u. dgl. u. bl. movere od. moveri, mit den Feldzeichen, mit dem Lager, mit dem Zuge, mit den Truppen von irgendwo aufbrechen, ausrücken, abziehen, abmarschieren, weiterziehen, vorrücken, signa m., Liv. (übtr. v. Stiere, Verg.): signa e castris, Liv. – castra, Caes. u.a.: castra loco non m., Liv.: castra ex eo loco, Caes.: Arretium versus castra, Cic.: castra ad Euphratem, ad hostes, Curt. – agmen, Curt.: copias a Gaza, copias Babylonem, Curt. – exercitum ex hibernis, Curt. – u. so bl. movere (refl.), zB. iniussu movere non audere, Liv.: m. Canusio, Cic.: m. a Samo, Liv.: m. castris, ex stativis, Liv.: m. in Indiam, Curt. – u. moveri, zB. Agrippinam ingressus non ante motus est exinde, cum etc., Amm. 16, 3, 2: statuit nusquam interim extra confinia moveri Gallorum, Amm. 26, 5, 13. – β) refl. se movere od. Passiv moveri medial = sich bewegen, sich rühren, praecepit, ne se ex eo loco moverent, Liv.: nusquam te vestigio moveris, Liv.: nec vestigio quisquam movebatur, Liv. – e) als relig. t. t.: m. bidental, das Blitzmal verrücken u. so verletzen, Hor. de art. poët. 472; vgl. (poet.) Dianae non movenda numina, Dianas unver-
    ————
    rückbare, unverletzliche Allgewalt, Hor. epod. 17, 3.
    BB) übtr., jmd. aus irgend einem Verhältnisse, Wirkungskreise usw. entfernen, verdrängen, verstoßen, stoßen, a) aus dem Hause, aus dem häuslichen Wirkungskreise, movetur civilis discidii specie, Tac. – od. aus der Heimat, mota loco sim, verbannt, Ov. – b) aus dem Besitztum, alqm ex agro, Cic.: alqm possessionibus, Cic. – c) aus seiner Stellung, als t. t. der Militär- u. der Fechterspr., hostem statu, Liv. 30, 18, 4: hostes gradu, Liv. 7, 8, 3: u. übtr., aus seiner Lage bringen, corpus statu, Cic.: corpus ex eo statu, Cels. – d) aus seinem Wirkungskreise, signiferum loco, absetzen, Caes. – alqm loco senatorio, Liv., od. ordine senatorio, Suet., u. im Zshg. bl. ordine, Plin. ep., jmd. aus dem Senate stoßen; u. dafür auch alqm de senatu, Cic. Clu. 122, gew. bl. senatu, Sall. u.a. – alqm tribu, aus der Tr. stoßen, Cic. u.a. – gregem loco, die Schauspieler von ihrem Platze (von der Bühne) verdrängen, Plaut.: veros heredes, verdrängen, Cic. – e) jmd. von einer Meinung usw. entfernen, abbringen, alqm de sententia, Liv.: alqm a vero, Sall. fr.: quosdam a perverso proposito nemo potest movere, Scrib. Larg. – dah. im Juristenlat., alqm, jmd. wankend-, irre machen, ICt.: me movet quod od. quia etc., ICt.
    C) = mutare, umwandeln, verwandeln, quorum forma semel mota est, Ov. met. 8, 729. – übtr., adeo
    ————
    nihil motum ex antiquo probabile est, so wenig Beifall findet irgend eine Umwandlung des Hergebrachten, Liv. 34, 54, 8: nullā tamen providentiā fatum imminens moveri potuit, Liv. 25, 16, 4. – Infin. Präs. Akk. movĕre, Ven. Fort. carm. 7, 1, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > moveo

  • 18 ♦ eye

    ♦ eye /aɪ/
    n.
    1 (anat.) occhio: blue eyes, occhi azzurri; blind in one eye, cieco da un occhio; beady eyes, occhi piccoli e luccicanti; puffy eyes, occhi gonfi; the watchful eye, l'occhio attento; to look sb. in the eye, guardare q. negli occhi; to blink one's eyes, battere le palpebre; to drop one's eyes, abbassare gli occhi; to roll one's eyes, roteare gli occhi; to shield one's eyes, ripararsi gli occhi ( dal sole); Her eyes sparkled with joy, gli occhi le sfavillavano di gioia; I closed my eyes for a moment, ho chiuso gli occhi per un momento; He got a black eye, gli hanno fatto un occhio nero ( con un pugno)
    2 occhio; sguardo; vista: sharp eyes, occhi acuti; vista acuta; to raise one's eyes, alzare gli occhi; sollevare lo sguardo; to run one's eyes over st., dare una scorsa a qc.; to focus one's eyes on st., concentrare il proprio sguardo su qc.; fissare qc.; to strain one's eyes, affaticarsi la vista; I couldn't take my eyes off her, non riuscivo a staccare gli occhi da lei; to cast an eye on st., gettar l'occhio su qc.; to have a keen eye, avere la vista acuta; under my very eyes, sotto i miei stessi occhi; davanti ai miei occhi; with fear in his eyes, con gli occhi pieni di paura; to offend the eye, offendere la vista
    4 (tecn.) occhiello, maglietta ( di gancio, ecc.); foro ( di manico)
    5 occhiello, asola ( di un abito)
    6 (meteor.) occhio, centro ( di un ciclone)
    7 (bot.) occhio; gemma; bottone
    8 (zool.) macchia tonda, occhio ( sulla coda del pavone)
    9 (elettr., = electric eye) occhio magico; cellula fotoelettrica
    10 (fotogr.) obiettivo
    11 (naut., = eye hole) gassa
    ● (med.) eye bank, banca degli occhi □ ( cosmesi) eye black, mascara □ (fam.) eye candy, cosa o cose gradevoli alla vista ma di poca sostanza; robetta graziosa ma niente di più; persona o persone attraenti ma vuoti □ (med.) eye care, oculistica □ eye-care clinic, clinica oculistica □ eye-care professional, oculista □ eye-catcher, cosa (o oggetto, prodotto, ecc.) che attira lo sguardo □ eye-catching, che attira l'attenzione; che dà nell'occhio; che colpisce; vistoso, appariscente □ (med.) eye chart, tabellone per l'esame della vista □ (med.) eye clinic, clinica oculistica □ eye contact, il guardare q. negli occhi; incrocio di sguardi: to avoid eye contact, evitare di guardare negli occhi; sfuggire lo sguardo altrui; to establish eye contact with sb., riuscire a guardare q. negli occhi; afferrare lo sguardo di q.; to make eye contact with sb., guardare negli occhi q.; incrociare lo sguardo di qc. eye doctor, oculista □ (farm.) eye drops, gocce per gli occhi; collirio □ (med.) eye examination, esame oculistico □ (anat.) eye ground, fondo dell'occhio □ ( ottica) eye lens, oculare □ eye mask, mascherina per gli occhi □ (naut.) the eye of the wind, il letto del vento □ (fig. fam.) eye-opener, cosa che fa aprir gli occhi (o capire le cose); rivelazione; ( anche, pop.) bicchierino di liquore bevuto di primo mattino: Her long absence was an eye-opener for him, la lunga assenza di lei gli ha aperto gli occhi □ eye patch, benda sull'occhio □ (fam.) eye-popper, cosa che fa strabuzzare gli occhi □ (fam.) eye-popping, strabiliante □ ( poesia) eye rhyme, rima all'occhio ( e non per il suono) □ ( cosmesi) eye shadow, ombretto □ (anat.) eye socket, orbita; cavità orbitale □ eye splice, impiombatura a occhio □ (med.) eye test, esame della vista □ (med.) eye trouble, problemi agli occhi; problemi di vista □ eye-watering, che fa venire le lacrime agli occhi □ eye wink, sguardo, occhiata; batter d'occhi, baleno: In an eye wink, in un batter d'occhio; in un baleno □ (mil.) Eyes front!, fissi! □ (mil.) Eyes right [left]!, attenti a destr [sinistr]! □ (fam.) eyes-only, riservato, confidenziale: an eyes-only memo, un promemoria riservato □ to be all eyes, essere tutt'occhi □ (fam. antiq.) all my eye ( and Betty Martin), tutte balle; tutte panzane □ as far as the eye can see, a perdita d'occhio; fin dove arriva l'occhio □ at eye level, all'altezza degli occhi □ to catch sb. 's eye, attirare l'attenzione di q.; dar nell'occhio □ (fam.) to clap eyes on, vedere □ (fam.) to give sb. the eye, lanciare occhiate seducenti a q.; fare gli occhi dolci a q. to have an eye for, avere occhio ( capacità di valutare, apprezzare, godere) per; essere un buon conoscitore di: He has an eye for proportion, ha occhio per le proporzioni □ (fam.) to have an eye for the main chance, pensare al proprio interesse; non perdere di vista il proprio tornaconto □ to have an eye to, pensare a; tenere conto di □ (fam.) to have eyes bigger than one's stomach, avere gli occhi più grandi dello stomaco □ to have one's eye on, aver messo gli occhi su; volere □ (fam.) to have eyes in the back of one's head, avere cento occhi; avere occhi anche di dietro (pop.) □ to have eyes only for sb., non avere occhi che per q.; non vedere che q. to have a sure eye, avere occhio; saper giudicare □ in the eyes of, agli occhi di; secondo □ in the mind's eye, con l'occhio della mente (o dell'animo) □ to be in the public eye, avere una posizione eminente; essere ben conosciuto; essere in vista □ to keep an eye on, tener d'occhio; sorvegliare; non perdere di vista: DIALOGO → - Pregnancy- You'd better keep an eye on how much wine you drink, faresti bene a tenere d'occhio quanto vino bevi □ (GB) to keep one's eye in, tenersi in esercizio; conservare la mano □ (fam.) to keep an eye out ( for st. o sb.), stare attento; tenere gli occhi aperti (per trovare o vedere qc. o q.) □ to keep one's eyes open, tenere gli occhi aperti □ (fam.) to keep one's eyes peeled (o skinned), stare all'erta; tenere gli occhi bene aperti □ (fam.) to lay eye on, vedere □ (fam.) to make ( sheep's) eyes at sb., fare l'occhio di triglia a q.; fare gli occhi dolci a q.Mind your eye!, occhio!; occhio alla penna! (fam.); attenzione! □ ( slang) my eye!, accidenti!; cavolo! □ It was one in the eye for him, un bello smacco per lui; se l'è meritato □ to open sb. 's eyes to st., aprire gli occhi a q. su qc. out of the corner of one's eye, con la coda dell'occhio □ to see eye to eye with sb., essere pienamente d'accordo con q.; essere dello stesso avviso di q. to see with a friendly eye, vedere di buon occhio □ to see st. with half an eye, capire qc. a prima vista; accorgersi di qc. alla prima occhiata □ to set one's eyes on, posare gli occhi su □ to show an eye for, dimostrare d'aver occhio per □ to sleep with one eye open, dormire con gli occhi aperti □ to take the eye, attirare gli sguardi; fare colpo □ to turn a blind eye to st., chiudere un occhio su qc.; fingere di non vedere qc. up to the (o one's) eyes [in work], occupatissimo; indaffaratissimo □ up to the (o one's) eyes in debt, indebitato fino agli occhi □ (fam.) Use your eyes!, ma che, sei cieco? □ with an eye to, pensando a; con l'intenzione di □ (fig.) with one's eyes open, con gli occhi aperti; con piena consapevolezza □ with one's eyes shut (o closed), a occhi chiusi: I could get home with my eyes shut, saprei tornare a casa a occhi chiusi □ with an eye to, avendo di mira; tenendo conto di: You must write with an eye to the public, devi scrivere tenendo conto dei gusti del pubblico □ with half an eye, a prima vista; facilmente; subito: Anyone with half an eye could see…, lo si vede subito che…; lo vedrebbe anche un cieco che… □ with the naked eye, a occhio nudo □ (prov.) An eye for an eye, occhio per occhio, dente per dente □ (prov.) What the eye doesn't see, the heart doesn't grieve over, occhio non vede, cuore non duole.
    (to) eye /aɪ/
    v. t.
    1 guardare; osservare; sbirciare; squadrare: to eye sb. with mistrust, squadrare q. con sospetto; to eye narrowly, osservare da vicino
    2 tenere d'occhio; osservare attentamente: to eye the fluctuations of market prices, tenere d'occhio le fluttuazioni dei prezzi di mercato
    3 = to eye up ► sotto
    ● (GB, fam.) to eye sb. up, guardare con occhio languido; adocchiare: That guy is eyeing you up, quel tipo ti sta adocchiando □ (GB, fam.) to eye st. up, mangiare con gli occhi: You're eyeing up that chocolate cake!, te la stai mangiando con gli occhi quella torta al cioccolato!

    English-Italian dictionary > ♦ eye

  • 19 species

    spĕcĭēs, ēi, f. [specio]    - gén. arch. specie ou specii. [st1]1 [-] sens actif - vue, faculté de regarder, action de regarder, regard, coup d'oeil.    - speciem aliquo vertere, Lucr.: porter ses regards quelque part.    - species acuta, Vitr.: vue pénétrante.    - eam partem ad speciem vertit nobis (luna), Lucr.: la lune présente à nos regards cette partie... [st1]2 [-] sens passif - aspect, air, vue, apparence, forme, figure; représentation, portrait, image, statue; mine, physionomie.    - praeter speciem stultus es, Plaut.: tu es encore plus sot que tu n'en as l'air.    - praebere speciem horribilem, Caes.: avoir un horrible aspect.    - praebere speciem + prop. inf. Curt.: faire semblant de.    - per speciem + gén. ou gérond. en -di: sous prétexte de, sous couleur de.    - speciem boni viri prae se ferre, Cic.: avoir l'air d'un honnête homme.    - in speciem + gén.: à la manière de, en forme de, comme.    - in chori ludunt speciem, Ov. M. 3, 685: ils jouent comme dans un choeur de danse.    - in montis speciem curvari, Ov. M. 15, 509: se courber en forme de montagne.    - specie ut indutiae essent, Liv.: sous prétexte qu'il y avait trève.    - specie... re: en apparence..., en réalité.    - speciem utilitatis voluptas habere dicitur, Cic.: on dit que la volupté prend les dehors de l'intérêt.    - qui doloris speciem ferre non possunt, Cic. tusc. 2: ceux qui ne peuvent supporter la vue de la douleur.    - species Jovis, Cic.: la statue de Jupiter. [st1]3 [-] belle apparence, beauté, ornement, dignité, éclat, honneur, réputation.    - species caeli, Cic.: la beauté du ciel.    - species dignitasque populi Romani, Cic.: l'honneur, la dignité du peuple romain.    - si fortunatum species praestat, Hor.: si la beauté donne le bonheur.    - triumpho speciem praebere, Liv.: donner de l'éclat à un triomphe.    - addere speciem alicui rei, Liv.: donner du relief (de l'éclat, du lustre) à qqch. [st1]4 [-] apparence vaine, semblant, simulacre, faux air, dehors trompeurs; prétexte, faux-semblant.    - specie plebis tuendae, Flor. 3, 13: sous prétexte de protéger la plèbe.    - assidentem conspirati specie officii circumsteterunt, Suet. Caes. 82: alors qu'il s'asseyait, les conjurés l'entourèrent apparemment pour l'honorer (sous prétexte de l'honorer).    - per speciem + gén.: sous prétexte de.    - per speciem celebrandarum cantu epularum, Liv. 9, 30, 8: sous prétexte de rehausser le repas par la musique.    - in (ad, sub) speciem: pour donner le change, pour faire illusion, sous prétexte de.    - in speciem ambitionis incidere: donner l'impression de tomber dans [la recherche de] la popularité.    - bucinatore in castris et paucis in speciem tabernaculis relictis, Caes. B. C. 2, 35: [ un trompette ayant été laissé dans le camp avec quelques tentes pour faire illusion] [st1]5 [-] image fantastique, apparition, vision, fantôme, spectre, ombre.    - species Homeri, Lucr.: l'ombre d'Homère.    - in quiete utrique consuli eadem dicitur visa species, Liv. 8: durant leur sommeil, on dit que les deux consuls eurent une même vision.    - per nocturnas species, Liv. 26: par des apparitions nocturnes. [st1]6 [-] essence des choses conçue par l'esprit, espèce, notion, type, idée, idéal.    - capere speciem veri scelerisque, Hor.: se faire une idée du bien et du mal.    - species dicendi, Cic.: l'idéal de l'éloquence.    - hanc speciem libertatis esse, si... Nep.: que l'idéal de liberté est de... [st1]7 [-] nature spéciale, espèce, cas particulier.    - haec species incidit, Plin. Ep.: ce cas particulier se présente.    - proponitur apud eum species talis, Ulp.: on lui soumet ce cas particulier. [st1]8 [-] partie d'un tout, pièce, morceau, article (de commerce), marchandise.    - species publicae, Cod. Just. denrées vendues au profit de l'Etat.    - species annonariae, Cod. Just.: redevances en blé.    - utrum vendenda sit species, Pall.: s'il faut vendre la marchandise. [st1]9 [-] Macr. Pall. ingrédient, drogue, aromate, épice.
    * * *
    spĕcĭēs, ēi, f. [specio]    - gén. arch. specie ou specii. [st1]1 [-] sens actif - vue, faculté de regarder, action de regarder, regard, coup d'oeil.    - speciem aliquo vertere, Lucr.: porter ses regards quelque part.    - species acuta, Vitr.: vue pénétrante.    - eam partem ad speciem vertit nobis (luna), Lucr.: la lune présente à nos regards cette partie... [st1]2 [-] sens passif - aspect, air, vue, apparence, forme, figure; représentation, portrait, image, statue; mine, physionomie.    - praeter speciem stultus es, Plaut.: tu es encore plus sot que tu n'en as l'air.    - praebere speciem horribilem, Caes.: avoir un horrible aspect.    - praebere speciem + prop. inf. Curt.: faire semblant de.    - per speciem + gén. ou gérond. en -di: sous prétexte de, sous couleur de.    - speciem boni viri prae se ferre, Cic.: avoir l'air d'un honnête homme.    - in speciem + gén.: à la manière de, en forme de, comme.    - in chori ludunt speciem, Ov. M. 3, 685: ils jouent comme dans un choeur de danse.    - in montis speciem curvari, Ov. M. 15, 509: se courber en forme de montagne.    - specie ut indutiae essent, Liv.: sous prétexte qu'il y avait trève.    - specie... re: en apparence..., en réalité.    - speciem utilitatis voluptas habere dicitur, Cic.: on dit que la volupté prend les dehors de l'intérêt.    - qui doloris speciem ferre non possunt, Cic. tusc. 2: ceux qui ne peuvent supporter la vue de la douleur.    - species Jovis, Cic.: la statue de Jupiter. [st1]3 [-] belle apparence, beauté, ornement, dignité, éclat, honneur, réputation.    - species caeli, Cic.: la beauté du ciel.    - species dignitasque populi Romani, Cic.: l'honneur, la dignité du peuple romain.    - si fortunatum species praestat, Hor.: si la beauté donne le bonheur.    - triumpho speciem praebere, Liv.: donner de l'éclat à un triomphe.    - addere speciem alicui rei, Liv.: donner du relief (de l'éclat, du lustre) à qqch. [st1]4 [-] apparence vaine, semblant, simulacre, faux air, dehors trompeurs; prétexte, faux-semblant.    - specie plebis tuendae, Flor. 3, 13: sous prétexte de protéger la plèbe.    - assidentem conspirati specie officii circumsteterunt, Suet. Caes. 82: alors qu'il s'asseyait, les conjurés l'entourèrent apparemment pour l'honorer (sous prétexte de l'honorer).    - per speciem + gén.: sous prétexte de.    - per speciem celebrandarum cantu epularum, Liv. 9, 30, 8: sous prétexte de rehausser le repas par la musique.    - in (ad, sub) speciem: pour donner le change, pour faire illusion, sous prétexte de.    - in speciem ambitionis incidere: donner l'impression de tomber dans [la recherche de] la popularité.    - bucinatore in castris et paucis in speciem tabernaculis relictis, Caes. B. C. 2, 35: [ un trompette ayant été laissé dans le camp avec quelques tentes pour faire illusion] [st1]5 [-] image fantastique, apparition, vision, fantôme, spectre, ombre.    - species Homeri, Lucr.: l'ombre d'Homère.    - in quiete utrique consuli eadem dicitur visa species, Liv. 8: durant leur sommeil, on dit que les deux consuls eurent une même vision.    - per nocturnas species, Liv. 26: par des apparitions nocturnes. [st1]6 [-] essence des choses conçue par l'esprit, espèce, notion, type, idée, idéal.    - capere speciem veri scelerisque, Hor.: se faire une idée du bien et du mal.    - species dicendi, Cic.: l'idéal de l'éloquence.    - hanc speciem libertatis esse, si... Nep.: que l'idéal de liberté est de... [st1]7 [-] nature spéciale, espèce, cas particulier.    - haec species incidit, Plin. Ep.: ce cas particulier se présente.    - proponitur apud eum species talis, Ulp.: on lui soumet ce cas particulier. [st1]8 [-] partie d'un tout, pièce, morceau, article (de commerce), marchandise.    - species publicae, Cod. Just. denrées vendues au profit de l'Etat.    - species annonariae, Cod. Just.: redevances en blé.    - utrum vendenda sit species, Pall.: s'il faut vendre la marchandise. [st1]9 [-] Macr. Pall. ingrédient, drogue, aromate, épice.
    * * *
        Species, speciei, foe. g. Plaut. La beaulté d'une personne, La forme et figure.
    \
        Gemma specie crystallina. Plin. Qui resemble à crystal.
    \
        Species oris. Liu. La forme du visage.
    \
        Vermiculos ouorum specie pariunt. Plin. De la forme d'un oeuf.
    \
        Nec contentos esse nos oportet prima specie summi soli, sed, etc. Colum. Il ne nous fault pas contenter de la premiere veue, et de considerer la terre superficiellement.
    \
        Species vrbis. Plaut. La forme et situation d'une ville.
    \
        Animorum species vertuntur. Virgil. Les qualitez et natures des ames et esprits se muent et changent.
    \
        Foeda specie teter. Lucret. Laid.
    \
        Globosa species. Plin. Ronde.
    \
        Semiferae hominum species. Lucret. Animal demi homme et demi beste brute.
    \
        Serena species mundi. Lucret. La beaulté de l'air serein.
    \
        Praeter speciem stultus es. Plaut. Tu es plus fol, que tu n'en portes la mine.
    \
        Speciem boni viri prae se ferre. Cic. Porter le semblant et apparence de preudhomme, avoir la semblance d'un homme de bien,
    \
        Sembler estre homme de bien.
    \
        AEtatis specie vti. Ouid. User de la beaulté de sa jeunesse.
    \
        Scurrantis speciem praebere. Horat. Monstrer apparence, Donner semblant d'estre adulateur.
    \
        Dissimili specie viuere. Lucret. Suyvre autre et differente maniere de vivre, Espece ou genre de vie.
    \
        Intueri huius vitae speciem. Cic. La monstre de dehors. L'exteriorité.
    \
        Speciem prisci Iuriscons. appelant, quod recentiores legis casum. Vlpianus, Vt Marcellus animaduertit in specie huiusmodi. En tel cas aduenant.
    \
        Species definitur a dialecticis, vt sit id quod dicitur de pluribus differentibus numero. vt Homo est species sub qua comprehenduntur Socrates, Plato, etc. Cic. Espece.
    \
        Specie quidem blanda, sed reipsa multis locis repudianda est. Cic. Monstrant beau semblant, De prime face semblant estre belle.
    \
        Veri species. Horat. Apparence de verité.
    \
        Pompeium imagine pacis, et Lepidum specie amicitiae deceptos. Tacit. Soubz ombre de, etc.
    \
        Specie rixae. Liu. Faisant semblant d'avoir noise, soubz ombre de noise.
    \
        Pietas inesse non potest in fictae simulationis specie. Cic. En faulx semblant.
    \
        Praeclara classis in speciem, sed inops et infirma. Cic. A la veoir, De monstre.
    \
        In speciem. Liu. Par beau semblant, Par maniere de faire.
    \
        Per speciem legationis in Asiam ablegatus est. Pli. iunior. Soubz ombre ou couleur de, etc. Soubz espece de, etc.
    \
        Speciem hosti abeuntis exercitus dedit. Quintil. Il feit semblant que, etc.
    \
        In speciem ducere captiuos. Liu. Pour monstre.
    \
        Res erat proxime speciem muros oppugnantium. Liu. Il sembloit proprement et visiblement que, etc.
    \
        Speciem exercitus efficere. Cassius ad Ciceronem. Une forme, facon, et maniere d'armee, Une espece d'armee.
    \
        Quae habent speciem gloriae. Cic. Apparence, Semblance.
    \
        Tephritis lunae speciem habet curuatae in cornua. Plin. Ha la forme et figure de la lune, Resemble à, etc.
    \
        Habet aliquam speciem probationis. Quintil. Quelque apparence et couleur de, etc.
    \
        Speciem atque opinionem pugnantium praebere. Caesar. Monstrer apparence, Donner semblant, Resembler.
    \
        Praesentare speciem alicuius rei. Plin. Resembler.
    \
        Reddere speciem alicuius rei. Plin. Resembler à icelle.
    \
        Est Paeantidibus gemmis species aquae glaciatae. Plin. Il semble que ce soit de l'eaue gelee et glacee.
    \
        Non tulit hanc speciem furiata mente Choroebus. Virg. Ne peult endurer de veoir ceci.
    \
        Flebilis species tacitae aulae. Claud. La veue et aspect miserable de, etc. Quand il fait piteux veoir un lieu desolé.
    \
        Species. Liu. Visions nocturnes, Illusions, Apparitions, Phantasmes.
    \
        Vanae finguntur species. Horat. On fait des chasteaulx en Espaigne, Quand on resve.
    \
        Oblata caelestium species. Liu. Une vision. Comme quand les anges s'apparoissent à aucun, ou semblable.
    \
        Species, in plurali. Martianus Iurecons. Espices, Espiceries.

    Dictionarium latinogallicum > species

  • 20 mano

    māno, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [prob. for mad-no; Sanscr. madas, drunkenness; Gr. madaros, flowing; cf.: madeo, madidus; also Gr. manos], to flow, run, trickle, drop, distil, etc.
    I.
    Lit.
    (α).
    Neutr.: manat omni corpore sudor, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 399); cf.:

    manat item nobis e toto corpore sudor,

    Lucr. 6, 944:

    gelidus toto manabat corpore sudor,

    Verg. A. 3, 175:

    tepidae manant ex arbore guttae,

    Ov. M. 10, 500:

    fons manat,

    id. ib. 9, 664:

    cruor,

    id. ib. 13, 887:

    lacrima,

    Hor. Ep. 1, 17, 59:

    sanies,

    id. C. 3, 11, 19:

    Herculis simulacrum multo sudore manavit,

    dripped with much sweat, Cic. Div. 1, 34, 74:

    signa Lanuvii cruore manavere,

    dripped with gore, Liv. 23, 31, 15:

    cultrum ex volnere extractum manante cruore prae se tenens,

    Liv. 1, 59, 1:

    alvei manantes per latera et fluctu superurgente,

    leaking through the joints of the side, Tac. A. 2, 23:

    longā manantia labra salivā,

    Juv. 6, 623.—
    (β).
    Act., to give out, shed, pour forth:

    Indica gemma in attritu sudorem purpureum manat,

    gives out, Plin. 37, 10, 61, § 170:

    lacrimas marmora manant,

    Ov. M. 6, 312.— Poet.: fidis enim manare poëtica mella Te solum, to distil poetic honey, i. e. to be a poet, Hor. Ep. 1, 19, 44.—
    B.
    Transf., of things not fluid, to flow, diffuse or extend itself, to spread:

    aër, qui per maria manat,

    Cic. N. D. 1, 15, 40:

    sonitus per aures,

    Lucr. 6, 927:

    multa a luna manant, et fluunt,

    Cic. N. D. 2, 19, 50:

    manat dies ab oriente,

    Varr. L. L. 6, § 4 Müll.: manare solem antiqui dicebant, cum solis orientis radii splendorem jacere coepissent, Paul. ex Fest. p. 158 Müll.—
    II.
    Trop., to diffuse or extend itself, to spread, get abroad:

    cum malum manaret in dies latius,

    daily spreads farther, Cic. Phil. 1, 2, 5; cf.:

    malum manavit per Italiam,

    id. Cat. 4, 3, 6:

    manat tota urbe rumor,

    Liv. 2, 49:

    manat et funditur disserendi ratio per omnes partis sapientiae,

    Cic. Tusc. 5, 25, 72:

    cum tristis a Mutina fama manaret,

    id. Phil. 4, 6, 15:

    nomen usque ad Pythagorae manavit aetatem,

    id. ib. 5, 3, 8:

    fidei bonae nomen manat latissime,

    id. Off. 3, 17, 70:

    manavit ea benignitas ex urbe etiam in castra,

    Liv. 24, 18.—
    B.
    Esp., to flow, spring, arise, proceed, emanate, have its origin, originate from any thing:

    peccata ex vitiis manant,

    Cic. Par. 3, 1, 22:

    omnis honestas manat a partibus quattuor,

    id. Off. 1, 43, 152:

    ab Aristippo Cyrenaica philosophia manavit,

    id. de Or. 3, 17, 62:

    unde omnia manant, videre,

    id. ib. 3, 2, 27.—
    C.
    To escape, be forgotten:

    omne supervacuum pleno de pectore manat,

    Hor. A. P. 337.

    Lewis & Short latin dictionary > mano

См. также в других словарях:

  • GEMMA — Aeolice quicquid ad ornarum induitur, ab εἷμα, Aeol. ἕμμα, et addito digamma γἐμμα. Unde Latini videri queant fecisse vocem gemma de lapillo pretioso ac pellucido, qui auribus collo et digitis induitur ad ornatum. At maior ceteris, qui ad ornatum …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Gemma di Vergy — Cérémonie de fiançailles, Les Très Riches Heures du duc de Berry (XVe siècle …   Wikipédia en Français

  • Gemma Massey — en Janvier 2011 AVN Expo, Las Vegas Naissance 30 septembre 1984 …   Wikipédia en Français

  • Gemma Nierga — Nombre real Gemma Nierga Barris Nacimiento 1965 Gerona (Cataluña) …   Wikipedia Español

  • Gemma Lienas — i Massot (Barcelona, 1951) es una escritora de Cataluña, España. Ha escrito básicamente novelas, aunque también ha cultivado y cultiva otros géneros. En especial, destaca Carlota, un personaje que ha protagonizado algunos de los libros con más… …   Wikipedia Español

  • Gemma (étoile) — Alpha Coronae Borealis Alpha Coronae Borealis A / B (α CrB / α Coronae Borealis) Données d observation (Époque J2000.0) Ascension droite 15h 34m 41.3s Déclinaison +26° 42′ 53″ Constellation Couronne boréale …   Wikipédia en Français

  • gemma — gèm·ma s.f. 1a. CO pietra preziosa, spec. lavorata | LE estens., anello: colui che nnanellata pria | disposando m avea con la sua gemma (Dante) Sinonimi: 2gioia. 1b. TS mineral. minerale più o meno raro, con proprietà fisiche di colore,… …   Dizionario italiano

  • gemma — {{hw}}{{gemma}}{{/hw}}s. f. 1 (bot.) Abbozzo di un germoglio, dal quale si svilupperà il fusto della pianta. 2 Pietra preziosa di gran pregio. 3 (fig.) Stella, astro: le gemme del firmamento | (est.) Tutto ciò che splende per bellezza, pregio… …   Enciclopedia di italiano

  • Giuliano Gemma — Gemma in 2008, celebrating his 70th birthday Born 2 September 1938 (1938 09 02) (age 73) Rome, Italy Occupation …   Wikipedia

  • Giuliano Gemma — an seinem 70. Geburtstag (2008) Giuliano Gemma (* 2. September 1938 in Rom) ist ein italienischer Schauspieler. Inhaltsverzeichnis 1 …   Deutsch Wikipedia

  • Giuliano Gemma — célébrant son 70ejanniversaire en septembre 2008 Données clés Naissance …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»